Abraham (hebr. אַבְרָהָם ’Aḇrāhām, akad. A-bi-ra-mu, arab. إِبْرَاهِيمُ Ibrāhīm, dosł. „kochający ojca”), pierwotnie zwany Abramem - postać biblijna o spornej kwestii historyczności, pierwszy patriarcha, tradycyjnie uważany za ojca narodu żydowskiego i praojca chrześcijan i muzułmanów. Z woli Boga Jahwe wyruszył z Mezopotamii do Palestyny. Mąż Sary, ojciec Izmaela i Izaaka.
Życiorys[]
Urodził się w Ur chaldejskim jako Abram. Był synem Teracha. Za żonę wziął sobie swoją przyrodnią siostrę - Saraj, która była bezpłodna. Po śmierci Harana Terach postanowił udać się wraz z Abramem, Saraj i Lotem do ziemi Kanaan. Po drodze jednak osiedlili się w Charan. Po jakimś czasie zmarł Terach. Bóg objawił się Abramowi. Nakazał udać się jemu do ziemi Kanaan i obiecał błogosławieństwo.
Abram wraz z rodziną i służącymi wyruszył do Kanaanu. Niedaleko Sychem, obok dębu More wybudował ołtarz. Stamtąd przeniósł się na wzgórze na wschód od Betel i rozbił swój namiot pomiędzy Betel od zachodu i Aj od wschodu. Tam również zbudował ołtarz dla Jahwe. Udał się do Negebu, a gdy nastał głód, udał się do Egiptu.
Chciał być lepiej traktowany przez faraona (nie wiadomo czy bał się o siebie czy po prostu chciał być lepiej traktowany) więc przedstawił Saraj jako swoją siostrę. Władca egipski wziął ją do swojego haremu. Bóg ukarał za to faraona, który oddał Saraj Abramowi. Abram (wraz ze swoimi bliskimi i swoim dobytkiem) powrócił Negebu, a następne powędrował do Betel.
W międzyczasie powiększyły się trzody Abrama i Lota. Doszło nawet do sprzeczki pomiędzy pasterzami obu mężczyzn. Abram zaproponował więc bratankowi aby się rozstali. Lot zamieszkał w Sodomie. Król Sodomy nie płacił podatków swojemu lennikowi - królowi Elamu, Kedorlaomerowi za co tamten napadł na Sodomę (i inne miasta, które nie płaciły podatków) i uprowadził mieszkańców w tym Lota. Jeden ze zbiegów przybył do Abrama i opowiedział jemu co zaszło. Abram wziął ze sobą 318 mężczyzn i ruszył z nimi w pościg aż do Dan. Podzielił swych ludzi na oddziały i napadł wraz z nimi na nieprzyjaciół zadając im klęskę. Następne ścigał ich do Choby. Dzięki temu odzyskał całe mienie i Lota z jego rodziną. Na powitanie Abramowi wyszli król Sodomy i Melchizedek - król Szalemu będący również kapłanem. Melchizedek wyniósł (na powitanie) chleb i wino oraz odmówił modlitwę. Król Sodomy poprosił Abrama aby oddał ludzi, a resztę zdobyczy sobie wziął. Abram nie wziął niczego dla siebie; pozwolił jedyne wziąć wynagrodzenie dla swoich towarzyszy albo sam wziął je dla nich.
Jahwe obiecał Abramowi nagrodę. Abram zaczął żalić się, iż nie ma potomka a spadek przekaże swojemu słudze - Damasceńczykowi Eliezerowi. Bóg obiecał Abramowi potomstwo mówiąc aby spojrzał w gwiazdy i policzył je, a takie będzie jego potomstwo (liczne). Następnie Bóg nakazał Abramowi złożyć w ofierze: kozę, barana, jałowicę, synogarlicę i gołębicę co tamten uczynił.
Saraj dała Abramowi swoją niewolnicę - Egipcjankę Hagar aby z nią spłodził potomka. Będąc w ciąży Hagar zaczęła lekceważyć swoją panią, a Saraj obwiniła o to męża. Abram powiedział aby ją ukarała co ta uczyniła upokarzając służącą. Gdy Abram miał 86 urodził się jemu pierwszy syn - Izmael.
Kiedy Abram miał 99 lat Jahwe nakazał jemu obrzezać siebie, członków rodziny oraz służących. Zmienił jemu imię na Abraham, a Saraj na Sara. Powiedział również, że Sara urodzi syna, któremu Abraham da na imię Izaak. Pewnego razu kiedy w upalny dzień Abraham odpoczywał pod dębem Mamre ukazał się jemu Bóg wraz z dwoma aniołami. Abraham wszedł do namiotu i powiedział do Sary aby zrobiła ciasto. Wziąwszy mleko, twaróg i cielę poszedł do przybyszy. Sara nie wierzyła, że uda jej się zajść w ciążę. Goście wraz z Abrahamem udali się w kierunku Sodomy. Jahwe powiedział Abrahamowi co ma zamiar uczynić z miastem: przez rozpustę mieszkańców je zniszczy. Abraham stwierdził, że mogą być w Sodomie ludzie prawi i spytał się czy gdy będzie ich np. 50 to również Bóg zniszczy miasto. Jahwe odpowiedział przecząco. Abraham ,,targował się" z Nim, aż w końcu doszli do liczby 10. Wtedy to zakończyli rozmowę i Abraham wrócił do domu.
Potem powędrował do Geraru. Oznajmił, że Sara jest jego siostrą. Król Abimelek wziął sobie ją do swojego haremu. Jednakże Bóg w śnie powiedział jemu prawdę i kazał oddać Sarę Abrahamowi, w przeciwnym razie na króla i jego bliskich spadną nieszczęścia. Abimelek zrobił to co nakazał jemu Jahwe. Abrahamowi pozwolił zamieszkać w swojej ziemi, jednakże miał do niego żal z przyczyny jego kłamstwa.
Sara zaszła w ciążę i kiedy Abraham miał sto lat urodził się jemu syn - Izaak, który dorastał wraz z Izmaelem. Izmael zaczął dokuczać Izaakowi. Sara poprosiła męża aby wypędził Hagar wraz z jej syn co tamten uczynił dając im na drogę bukłak z wodą i chleb.
Abraham zbudował studnię, którą ludzie Abimeleka odebrali jemu siłą. Jakiś czas później w owym miejscu spotkał się z królem i dowódcą wojskowym - Pikolem. Abimelek poprosił aby Abraham nie dopuścił się zdrady. Abraham zrobił swojemu rozmówcy wymówkę i wypomniał jego incydent ze studnią. Król stwierdził, iż na ten temat nic nie wie. Obaj mężczyźni zawarli ze sobą przymierza, a miejsca to zostało nazwane Beer-Szebą (Studnią Przysięgi).
Bóg wystawił Abrahama na próbę. Nakazał aby udał się górę Moria i tam złożył w ofierze Izaaka. Abraham zabrał ze sobą syna i dwóch służących. Przez trzy dni wędrowali. Kiedy byli na miejscu kazał swoim sługą poczekać. Powiedział, że z Izaakiem idzie złożyć ofiarę. Zbudował ołtarz na którym położył swojego syna. Anioł powstrzymał go od zabicia Izaaka. Abraham zobaczył w krzakach barana i to jego złożył w ofierze. Bóg stwierdził, iż nie chce ofiary z ludzi oraz, że Abraham przeszedł próbę.
Kiedy miał 130 lat zmarła jego żona. Chciał pochować Sarę w pieczarze na polu Makpela. Zaplanował kupić je od Efrona Chetyty. Efron postanowił za darmo jemu dać pole twierdząc, że i tak jest ono warte tylko czterysta syklów. Abraham jednak zapłacił, a następne pochował w pieczarze Sarę.
Wiedział, iż się starzeje, dlatego postanowił ożenić swojego syna z kobietą o hebrajskim pochodzeniu. Wezwał pewnego razu swojego sługę (prawdopodobnie był to Eliezer) i nakazał udać się jemu do swojego rodzinnego kraju i wybrać kobietę, którą uzna za godną Izaaka. Jeśli owa dziewczyna nie będzie chciała się udać w podróż ma ją zostawić. Służący poznał Rebekę, córkę Betuela, a wnuczkę Nachora i Milki z którą wrócił do swojego pana.
Abraham ożenił się po raz drugi z Keturą z którą miał sześć synów: Zimrana, Jokszana, Medana, Midiana, Jiszbaka i Szuacha, którym nakazał odejść na wschód aby nie wybuchły sprzeczki pomiędzy nimi a Izaakiem.
Zmarł w wieku 175 lat w szczęśliwej starości. Pochowany został przez Izaaka i Izmaela w pieczarze Makpela obok Sary.
Historyczność[]
Część badaczy przychyla się do tezy, iż starotestamentowa postać Abrama jest mitologiczną personifikacją jednego z plemion hebrajskich wkraczających wśród Amorytów do Mezopotamii i Syrii, konkretnie ludu Abam-ram znanego z tabliczek państwa Mari.
Ciekawostki[]
- Według tradycji islamskiej to Izmael (a nie Izaak) miał zostać złożony przez Abrahama w ofierze.
- Do opuszczenia swojej ojczyzny i opuszczenia ziemi Kanaan przez Abrahama badacze przyjmują lata 1800-1750 p. n. e.
Źródła[]
- Biblia Wiki
- Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (wydawnictwo: Pallitonum)
- Wikipedia