Andriej Własow (ros. Андрей Андреевич Власов, ur. 14 września 1901 roku we wsi Łomakinie, zm. 1 sierpnia 1946 roku w Moskwie) – generał porucznik Armii Czerwonej. Jeden z dowódców radzieckich podczas ataku Niemiec na ZSRR.
W 1942 roku Andriej Własow dostał się do niewoli niemieckiej, gdzie rozpoczął współpracę z III Rzeszą. Był formalnym dowódcą Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej i jednym z przywódców Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji.
Biografia[]
Młodość[]
Andriej Własow urodził się w rodzinie chłopskiej 14 września 1901 roku we wsi Łomakinie w guberni niżnonowogrodzkiej. W 1915 roku ukończył szkołę kościelną, a później uczył się dwa lata na seminarium Niżnym Nowogrodzie. Następnie studiował na kierunkach rolniczych.
W Armii Czerwonej[]
W maju 1920 roku został powołany do Armii Czerwonej. W październiku tego samego roku ukończył kurs dla dowódców piechoty i został skierowany na front. Uczestniczył w walkach z Armią Rosyjską gen. Piotra Wrangla, a następnie brał udział w tłumieniu buntów chłopskich. Udział w wojnie domowej zakończył w 1922 roku jako dowódca kompanii.
Andriej Własow w mundurze generała majora Armii Czerwonej
W 1930 roku wstąpił do Partii komunistycznej, a od 1933 roku służył w sztabie Leningradzkiego Okręgu Wojskowego. W maju 1938 roku został przeniesiony do Kijowskiego Samodzielnego Okręgu Wojskowego. Jednocześnie jako członek trybunału wojskowego Leningradzkiego Okręgu Wojskowego i Kijowskiego Samodzielnego Okręgu Wojskowego wydał kilkaset wyroków śmierci w sfingowanych procesach w ramach wielkiej czystki.
W 1938 roku został skierowany do Chin jako doradca wojskowy. Powrócił w grudniu 1939 roku i objął dowództwo 99 Dywizji Strzeleckiej. Dywizja była sprawdzana przez komisarza obrony Siemiona Timoszenkę i dostała dobrą ocenę. 17 stycznia 1941 roku objął dowodzenie nad 4 Korpusem Zmechanizowanym. 6 lutego został nagrodzony Orderem Lenina.
Podczas Operacji barbarossa 4 Korpus Zmechanizowany toczył ciężkie walki w obronie Lwowa. 17 lipca 1941 roku został wezwany przez marszałka Siemiona Budionnego do Kijowa, gdzie stanął na czele 37 armii broniącej miasta. Następnie w wyniku niemieckiego ataku został zmuszony do wycofania się do Woroneża.
10 listopada 1941 roku został wezwany na rozmowę z Józefem Stalinem do Moskwy, a następnie stanął na czele 20 Armii broniącej stolicy. 6 stycznia 1942 roku awansował na generała porucznika. 22 lutego został drugi raz odznaczony Orderem Lenina.
Sprawdził się jako dobry dowódca i 10 marca mianowano go zastępcą Frontu Wołchowskiego. 15 kwietnia objął dowództwo nad 2 Armią Uderzeniową biorącą udział w operacji lubańskiej. Jego głównym zadaniem było wydostanie armii z okrążenia, ale jednak zadanie okazało się zbyt trudne i gen. Własow sam trafił do niemieckiej niewoli 12 lipca 1942 roku.
Współpraca z III Rzeszą[]
Początkowo trafił do sztabu niemieckiej 18 Armii. Następnie został osadzony w Winnicy w obozie jenieckim dla generałów.
3 sierpnia 1942 roku wraz z por. Władimirem Bojarskim wystosował apel do władz nazistowskich o utworzenie rosyjskich sił zbrojnych do walki z dyktaturą Józefa Stalina. We wrześniu został przeniesiony do Berlina, gdzie zetknął się z Mieletijem Zykowem, który stał się jego głównym współpracownikiem do spraw propagandy.
Generał Własow na przeglądzie swoich wojsk
27 grudnia w Dabendorfie pod Berlinem gen. Własow podpisał Deklarację Smoleńską, głoszącą konieczność walki ze stalinizmem w celu zbudowania nowej Rosji. W tym celu powołano Rosyjską Armię Wyzwoleńczą podporządkowaną Komitetowi Wyzwolenia Narodów Rosji z gen. Własowem na czele.
Początkowo niemieccy wojskowi byli przychylni wobec gen. Własowa i pozwolili mu na odbycie kilku podróży na front wschodni by ten mógł zająć się działalnością agitacyjną wśród jeńców sowieckich.
W kwietniu 1943 roku niemieckie Oberkommando des Heeres wprowadziło naszywki "ROA", dla rosyjskich ochotników służących w służbach pomocniczych Wehrmachtu. Noszenie naszywki miało mieć znaczenie propagandowe i stwarzać wrażenie dużej liczebności formacji. Naszywkę ROA nosili także Kozacy i przedstawiciele rosyjskich ludów azjatyckich. Faktycznie siły zbrojne ROA nie istniały, a ich znaczenie było jedynie propagandowe. Pomysłowi powołania rosyjskich formacji wojskowych początkowo sprzeciwiał się Adolf Hitler, który nie wierzył w ich lojalność. W lipcu 1943 roku gen Własow został umieszczony w areszcie domowym. Jedyną jednostką bojową ROA był Gwardyjski batalion ROA.
16 września 1944 roku Andriej Własow spotkał się z Reichsführerem SS Heinrichem Himmlerem. W wyniku spotkania ogłoszono Komitet Wyzwolenia Narodów Rosji jako organizacje sojuszniczą w stosunku do wojska niemieckiego. Pod koniec 1944 roku rozpoczęto organizację ROA.
16 lutego 1945 roku gen Własow wraz z gen. Ernstem Köstringiem przyjął paradę 1 Dywizji Sił Zbrojnych KONR gen. Siergieja Buniaczenki. Następnie gen. Własow spotkał się z gen. Borisem Sztejfonem, dowódcą Rosyjskiego Korpusu Ochronnego, który chciał połączyć siły obu jednostek.
Gen. Andriej Własow i gen. Fiodor Truchin.
Wiedząc o nieuniknionej klęsce III Rzeszy, gen. Własow rozpoczął rokowania z zachodnimi aliantami, by nie wpaść w ręce ZSRR. Na rozmowy z Amerykanami wysłał nawet swojego pełnomocnika Wasilija Małyszkina.
Podczas powstania praskiego stacjonująca w mieście 1 Dywizja gen. Buniaczenki opowiedziała się po stronie czeskich powstańców i razem z nimi walczyła przeciwko Wehrmachtowi. Możliwe, że odpowiedni rozkaz wydał gen. Własow, ale brak ostatecznych dowodów.
Śmierć[]
Andriej Własow oddał się do niewoli żołnierzom amerykańskiej 1 Dywizji. W ramach operacji Keelhaul został przekazany ZSRR. Więziony i przesłuchiwany był na Łubiance.
Jego proces rozpoczął się 30 lipca 1946 roku i Andriej Własow jako zdrajca ZSRR został skazany na śmierć przez powieszenie.
Andriej Własow został stracony 1 sierpnia 1946 roku.