Bitwa o Mariupol − bitwa wojny w Donbasie, trwająca od 6 maja do 13 czerwca 2014 roku. Starcie zakończyło się odzyskaniem kontroli nad Mariupolem przez siły ukraińskie.
Przebieg[]
Tło[]
Okupowana siedziba administracji rządowej w Mariupolu.
Podczas Euromajdanu w Mariupolu dochodziło do protestów zwolenników i przeciwników Wiktora Janukowycza. Po jego ucieczce do Rosji, w mieście rozpoczęły się demonstracje zwolenników secesji od Ukrainy. Burmistrz miasta Jurij Chotlubej wzywał protestujących do zachowania spokoju. W protestach uczestniczyła Komunistyczna Partia Ukrainy, a jej członkowie używali rosyjskich flag. Wiece antyukraińskie odbyły się 1, 5 i 8 marca, a 2 i 5 marca miały miejsce protesty proukraińskie. 15 marca 2014 roku w przededniu referendum na Krymie, propozycja podobnego referendum padła na demonstracji w Mariupolu.
Parada Zwycięstwa 9 maja 2014 roku w Mariupolu.
Zwolennicy Rosji zablokowali teren fabryki Roshen i jednostki Państwowej Straży Granicznej, a przy wjazdach do miasta powstały punkty kontrolne.
6 kwietnia separatyści utworzyli samozwańczą Doniecką Republikę Ludową. Część mieszkańców miasta uczestniczyła w zajęciu budynku administracji Doniecka, a 9 kwietnia w Mariupolu zorganizowano marsz zwolenników jedności kraju. 13 kwietnia 2014 roku bojownicy DRL zajęli budynek Rady Miejskiej Mariupola i zawiesili na nim rosyjskie flagi. Równocześnie zaatakowano proukraiński marsz, w wyniku czego dziewięciu protestujących trafiło do szpitala. Trzy dni później podjęto próbę zajęcia koszar 17. Samodzielnego Batalionu Gwardii Narodowej Ukrainy, w wyniku czego śmierć poniosło trzech ludzi, a trzynastu zostało rannych. 77 bojowników zostało zatrzymanych. W celu stabilizacji do miasta wysłano oddział Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Omega. 24 kwietnia w nocy cywilni protestujący odzyskali kontrolę nad budynkiem Rady Miejskiej i przekazano ujętych separatystów do jednostki MSW, która ich wypuściła, a budynek ponownie został zajęty. Wywieszono na nim flagi Donieckiej Republiki Ludowej. 1 maja flagi pojawiły się również na siedzibie Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, Milicji i Prokuratury. W nocy z 3 na 4 maja w centrum miasta doszło do starć. Podpalono budynek banku i zdemolowano biuro kandyndata na prezydenta Petra Poroszenki.
Bitwa[]
Płonące opony na barykadach.
6 maja separatyści zablokowali główną ulicę Aleję Lenina i Aleję Matalurgów oraz autostradę Mariupol-Jałta. Na barykadach w okolicach budynku administracji podpalono opony. W okolicach lotniska nieznani sprawcy otworzyli ogień do cywilnych samochodów. Tego samego dnia bojownicy dobrowolnie opuścili siedzibę Rady Miejskiej. Minister Spraw Wewnętrznych Arsen Awakow poinformował, że miasto zostało wyzwolone. W okolicach wsi Magnusz, autobus którymi poruszali się ochotniczy z batalionu Azow Andrija Biłeckiego został ostrzelany. Podczas starcia zginął jeden bojownik, a dwóch wzięto do niewoli. Wśród nich znajdował się Minister Oborny Donieckiej Republiki Ludowej Igor Chakimzianow. Z nieznanych powodów milicjanci opuścili budynek Rady Miejskiej i został on ponownie zajęty przez separatystów. 9 maja doszło do strzelaniny pod budynkiem Wydziału Spraw Wewnętrznych. W walkach brali udział żołnierze z batalionu Azow i 72. Brygady Zmechanizowanej.
Andrij Biłecki wraz z żołnierzami batalionu Azow.
Żołnierze Gwardii Narodowej i SBU otoczyli budynek, w którym zabarykadowało się 30 separatystów. W walkach wzięli udział również rosyjscy snajperzy. Śmierć poniósł jeden żołnierz ukraiński i około dwudziestu separatystów. Bojownicy wzięli do niewoli komendanta milicji Walerego Androszczuka. Około godziny 13 do miasta wjechało 14 czołgów ukraińskich, ale później 6 z nich powróciło na pozycje wyjściowe. Separatyści zdobyli jeden pojazd opancerzony.
Ukraiński pojazd podczas walk w Mariupolu.
Około godziny 12:30 rozpoczął się pożar Urzędu Miejskiego w Mariupolu. Separatyści podpalili również opuszczoną jednostkę wojskową. Kolejny pożar zgłoszono w budynku prokuratury. 10 maja nad ranem dowództwo operacji antyterrorystycznej (ATO) podjęło decyzję o wycofaniu Gwardii Narodowej z Mariupola. Miasto opuścił także burmistrz i organy ścigania. Tego dnia w starciach poległ ppłk. Serhij Demydenko i szef milicji drogowej Wiktor Sajenko. Siły ukraińskie odzyskały kontrolę nad lotniskiem. 9 maja około 90 bojowników DRL przybyło do Mariupola. 11 maja podpalono poddasze budynku Rady Miejskiej. Tego samego dnia odbyło się referendum w sprawie suwerenności Donieckiej Republiki Ludowej.
Siły ukraińskie w Mariupolu.
Ukraińskie dowództwo planowało odzyskać kontrolę nad miastem. Zdecydowano, że siły 72. Brygady Zmechanizowanej i Gwardii Narodowej są niewystarczające i należy uzbroić batalion Azow. Jednostka została przerzucona do Berdiańska, gdzie odbyła szkolenie wojskowe. Ostateczną datę operacji wyznaczono na 13 czerwca. Ochotniczy batalion przygotował kilak chałupniczo opancerzonych ciężarówek Kamaz. Dzień przed rozpoczęciem operacji miasto opuściły siły czeczeńskie, której otrzymały informacje o zbliżającym się ukraińskim ataku.
Звільнення Маріуполя 13.06.2014
Ukraińskie wozy BMP-2 dowodzone przez mjr. Mychajło Drapatyja wjeżdżające do miasta.
W operacji dodatkowo brały udział elementy batalionu Dnipro-1 Jurija Berezy, 2 kompania Gwardii Narodowej, jednostka specjalna MSW i Prawy Sektor. Atak rozpoczął się 13 czerwca o godzinie 4:50. Pozycje separatystów zostały ostrzelane z działek ZU-23. Następnie od ataku przy ulicy Greckiej ruszyli żołnierze Azowa. Znajdowała się tam główna siedziba separatystów. W jego okolicach podłożone zostały miny, na których zginął jeden z żołnierzy ukraińskich. W ciągu dnia odzyskano kontrolę nad miastem. Następnie rozpoczął się proces demontażu barykad.
Po bitwie[]
Zniszczony pojazd BRDM-2 należący do separatystów.
W wyniku operacji przeprowadzonej 13 czerwca, siły ukraińskie odzyskały kontrolę nad miastem. Straty separatystów wynosiły 5-6 zabitych, 17 rannych i 20 wziętych do niewoli. W kolejnych dniach doszło do kolejnych aresztowań.
14 czerwca separatyści na terenie zakładów Azowstal ostrzelali konwój pojazdów Państwowej Straży Granicznej, w wyniku czego zginęło 5 funkcjonariuszy, a 7 zostało rannych. Do wyzwolonego Mariupola została przeniesiona doniecka administracja obwodowa.
Zobacz też:[]
- bitwa o Mariupol z 2022 roku, stoczona podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej.