Bitwa o Rżew – seria operacji Armii Czerwonej na froncie wschodnim, przeprowadzonych od 8 stycznia 1942 do 31 marca 1943.
Operacje miały miejsce głównie w okolicach Rżewu, Sychówki i Wiaźmy.
Operacje[]
- Rżewsko-wiaźmieńska strategiczna operacja ofensywna:
- Operacja rżewsko-wiaźmieńska
- Operacja toropiecko-chołmska
- Wiaźmieńska operacja powietrzna
- Operacja rżewska
- Operacja Seydlitz
- Pierwsza operacja rżewsko-syczowska
- Druga operacja rżewsko-syczowska (Operacja Mars):
- Bitwa o Wielkie Łuki
- Trzecia operacja rżewsko-syczowska:
- Operacja Bawół
Przebieg[]
Podczas sowieckiej zimowej kontrofensywy w 1941, siły niemieckie zostały odsunięte od Moskwy. Początkowe siły sowieckie liczyły dwa fronty: Kaliński i Zachodni oraz obejmowały obejmowały 22, 29, 30, 31, 39, 1. Uderzeniową, 5, 10, 16, 20, 33, 43, 49 i 50 Armię oraz trzy korpusy kawalerii. Intencją było, aby 22, 29 i 39 Armię wsparte przez 11 Korpus Kawalerii zaatakowały na zachód od Rżewu i przeniknęły w głąb zachodniej flanki niemieckiej 9. Armii.
Niemiecki czołg Pzkpfw III.
Udało się to osiągnąć w styczniu, a do końca miesiąca Armia Czerwona weszła na głębokość 110 km w niemieckie pozycje. Aby wyeliminować zagrożenie na tyłach 9. Armii, Niemcy rozpoczęli operację Seydlitz. Trudne warunki terenowe nie sprzyjały żadnej ze stron. Przebicie się sowietów do Rżewa, rozpoczęło operację toropiecko-chołmską. Wkrótce Rosjanie rozpoczęli także wiaźmieńską operację powietrzną, wymierzoną w główne szlaki komunikacyjne i transportowe Wehrmachtu.
Po sowieckich zimowych kontrofensywach w latach 1941-1942 znaczne siły radzieckie pozostały na tyłach niemieckiej dziewiątej armii. Siły te utrzymywały mały obszar zalesionych bagien w okolicach Rżewu. 2 lipca 1942 9 Armia pod dowództwem generała Modela rozpoczęła operację Seydlitz, aby zniszczyć siły radzieckie. Niemcy najpierw zablokowali naturalną trasę ucieczki przez dolinę, a następnie podzielili siły radzieckie na dwie izolowane worki. Bitwa trwała jedenaście dni i zakończyła się eliminacją okrążonych sił radzieckich.
Druga operacja rżewsko-syczowska była prawie tak ciężka dla Armii Czerwonej, jak pierwsza ofensywa, ale także nie udało się osiągnąć pożądanych celów. Armia Czerwona związała siły niemieckie, które miały być użyte w celu wsparcia wojsk walczących o Stalingrad.
Siły niemieckie zostały ostatecznie wycofane przez Hitlera podczas operacji Bawół, aby zapewnić większą liczbę żołnierzy do niemieckiej operacji ofensywnej w Kursku.
Podsumowanie[]
Walka w okolicy pozostała statyczna przez 14 miesięcy. Straty w innych częściach frontu zmusiły ostatecznie Niemców do wycofania się. Niemiecki generał Heinz Guderian miał wątpliwości co do wycofania sił z okolicy, ponieważ Niemcy musieli porzucić ważne tereny w okolicach Rżewa, by podjąć próbę zdobycia znacznie mniej wartościowego Kursku. Odwrót Niemców w operacji Bawół odniósł sukces taktyczny i militarny, ale porzucenie okolic Rżewu było strategiczną stratą dla nazistowskich Niemiec na froncie wschodnim. Armia Czerwona zapłaciła wysoką cenę za swoją klęskę w Rżewie, ale Niemcy zostali zmuszeni do wycofania się z ważnego przyczółka, który umożliwiłby im kolejne uderzenie na Moskwę. Niemcy wycofali się na pozycje defensywne, które były silne. Dzięki temu Armia Czerwona podczas ofensywy przeciwko Grupie Armii Środek latem 1943 roku poniosła klęskę.
Straty podczas całej serii operacji i bitew wokół Rżewa w latach 1941-1943 są trudne do obliczenia.