Bitwa pod Budziskami – bitwa powstania listopadowego, stoczona 19 czerwca 1831 roku w okolicach Budzisk. Starcie zakończyło się zwycięstwem strony rosyjskiej.
Przebieg[]
Przed bitwą[]
Po bitwie pod Ostrołęką Armia Rosyjska pozostała w okolicach Pułtuska, czekając na posiłki. Wojsko Polskie w tym samym czasie próbowało odzyskać inicjatywę i wyruszyło na wyprawę przeciwko wojskom gen. Fiodora Rydygiera stacjonującym w Lublinie.
14 czerwca wojska gen. Antoniego Jankowskiego wyruszyły na Lublin. 18 czerwca dotarły one do Gulowa, skąd wojska gen. Girolamo Ramorina i płk. Samuela Różyckiego miały zaatakować gen. Rydygiera z przodu i odepchnąć go od Bugu, a wojska gen. Wojciecha Chrzanowskiego obejdą siły rosyjskie od tyłu.
Pozycje rosyjskie w Lublinie były odosobnione i nie mogły liczyć na szybką pomoc reszty sił rosyjskich. Wkrótce generał Rydygier otrzymał wieści, że rosyjskie pozycje w Kocku, Zamościu, Kazimierzu i Puławach zostały napadnięte.
O 2 w nocy, 17 czerwca wojska gen. Rydygiera opuściły Lublin i wyruszyły w kierunku Wieprza. Tego samego dnia wojska gen. Jankowskiego zajęły pozycje między Budziskami a Kockiem, a w okolicy czekały siły gen. Ramorino. Wojska gen. Rydygiera znalazły się w krytycznej pozycji i były otoczone z trzech stron. Mimo tego Rosjanie postanowili zaatakować najbliższe siły polskie. Gen. Jankowski pewien, że gen. Rydygierowi nie uda się uciec, skierował korpus kawalerii do Kocka, wojska gen. Karola Turno do Budzisk, a sam pozostał w Serokomli.
Rosyjski atak rozpoczął się natarciem na Budziska. Od lewej strony atakował gen. Denis Dawydow.
Bitwa[]
Około czwartej nad ranem wojska gen. Dawydowa wychodząc z lasu w okolicach Budzisk, natknęły się na wojska gen. Turno. Rozpoczęła się bitwa. Słysząc kanonadę gen. Rydygier skręcił na lewą flankę i uderzył na siły gen. Turno.
Polskie oddziały poniosły duże straty, a gen. Jankowski postanowił się wycofać, zostawiając na polu bitwy oddziały gen. Turno, walczące już od 6 godzin. Generał Płakowo wysłał pościg za wycofującymi się oddziałami polskimi, które wkrótce zostały dogonione, a następnie siły rosyjskie zostały zawrócone i uderzyły one na wojska płk. Samuela Różyckiego.
Część wojsk gen. Jankowskiego połączyła się z wycofującymi się z bitwy oddziałami gen. Ramorina.
Gdy gen. Rydygier dowiedział się od jeńców, o tym, że jego wojska znajdują się w praktycznym okrążeniu, postanowił się wycofać.
Podsumowanie[]
Wojskom powstańczym nie udało się okrążyć i zniszczyć sił rosyjskich, a mimo tego Polacy ponieśli dotkliwe straty.
Straty rosyjskie wynosiły 6 oficerów oraz 157 żołnierzy rannych lub zabitych. Gen. Rydygier wycofał się i naprawił połączenie z rosyjskimi wojskami stacjonującymi na Wołyniu.