Bitwa pod Odrzywołem – bitwa kampanii wrześniowej stoczona 8 września 1939 roku. Starcie zakończyło się zwycięstwem strony niemieckiej i rozbiciem 29. Dywizji Piechoty płk. Ignacego Oziewicza.
Przebieg[]
Przed bitwą[]
Po klęskach w bitwach pod Piotrkowem Trybunalskim i Tomaszowem Mazowieckim jednostki Armii Prusy gen. Stefana Dęba-Biernackiego poniosły spore straty. Dowódca armii nakazał dywizjom przejście za Wisłę, co wywołało powszechne niezadowolenie. Dowódca 29. Dywizji Piechoty płk. Ignacy Oziewicz udał się do dowódcy 13. Dywizji Piechoty płk. Władysława Kalińskiego, by uzgodnić dalsze działania. Jednocześnie zaznaczył, że jeżeli nie powróci do godziny 18, to dowódca piechoty dywizyjnej płk. Jan Bratro ruszy za rzekę Drzewiczkę do Drążna. Płk. Kaliński nie dotarł na spotkanie, ponieważ wysadzono most. Pomimo tego ustalono, że 13. Dywizja Piechoty ruszy przez Odrzywół i Klwów do Ulowa, a 29. Dywizja Piechoty przez Odrzywół i Drążno do Dobrej Woli. Resztki 19. Dywizji Piechoty gen. Józefa Kwaciszewskiego przez Drzewicę miała przejść na prawy brzeg Drzewiczki. 7 września siły polskie rozpoczęły formowanie kolumny. Panikę wywołał odgłos nadjeżdżających pojazdów 1. batalionu czołgów lekkich, które zostały uznane za czołgi niemieckie. Ponadto trzech dywersantów ostrzelało polskich żołnierzy. Około północy żołnierze polscy ruszyli w drogę. W tym czasie niemiecki XIV Korpus Armijny gen. Gustava Antona von Wietersheima nacierał na Jedlińsk i Radom. 8 września nad ranem niemiecka 13. Dywizja Piechoty gen. Paula Otto z Opoczna ruszyła na Klwów i Jedlińsk, przechodząc przez Drzewicę w kierunku Odrzywołu. Sztab 29. Dywizji Piechoty z płk. Oziewiczem zajął stanowiska w lesie na zachód od Dobrej Woli.
Bitwa[]
8 września około godziny 9 do szosy Brudzewice-Klwów dotarły pododdziały niemieckiej 13. Dywizji Piechoty wsparte 14 czołgami. Walki rozpoczęły się pod Odrzywołem, Drzewicą i w lesie Parchowiec. Niemcy opanowali odcinek szosy pod Odrzywołem, ale do kontrataku ruszył I batalion z 41. Pułku Piechoty ppłk. Kazimierza Wyderki i odrzucił przeciwnika. W toku walk batalion został rozbity. W tym czasie pozostałe siły polskie rozpoczęły przeprawę przez Drzewiczkę. Około 17 w rejonie Ossy do walki włączyły się 13. Pułk Artylerii Lekkiej ppłk. Stefana Pawła Kossakowskiego i 29. Pułk Artylerii Lekkiej ppłk. Tadeusza Graffa, a także 1. batalion czołgów lekkich kpt. Stefana Kossobudzkiego. Około południa Niemcy podeszli pod sztab 29. Dywizji Piechoty, a płk. Oziewicz do kontrataku posłał wszystkich dostępnych żołnierzy. Mimo tego sztab został rozbity, a płk. Oziewicz został ranny. Wraz z płk. Bratro, płk. Włodzimierzem Arwanitim i ppłk. Tadeuszem Łojakiem ewakuował się do Dęblina, porzucając swoich żołnierzy. Walki zakończyły się pod wieczór.
Po bitwie[]
W wyniku bitwy pod Odrzywołem rozbita została 29. Dywizja Piechoty, a jej dowódca płk. Ignacy Oziewicz został ranny. Rozproszone jednostki polskie ruszyły na Borowiec i Waliska, a część z nich przeprawiła się przez Drzewiczkę.