Bitwa pod Pabianicami – bitwa kampanii wrześniowej stoczona 7 września 1939 roku. Starcie zakończyło się klęską sił polskich.
Siły stron[]
Polska[]
- 28. Dywizja Piechoty gen. Władysława Bończy-Uzdowskiego
- 15. Pułk Piechoty mjr. Józefa Ratajczaka
- 36. Pułk Piechoty ppłk. Karola Ziemskiego
- 72. Pułk Piechoty ppłk. Karola Chrobaczyńskiego
- 28. Pułk Artylerii Lekkiej ppłk. Rudolfa Ostrihansky'ego
Niemcy[]
- 17. Dywizja Piechoty gen. Herberta Locha
- 21. Pułk Piechoty płk. Waltera Brunsa
- 55. Pułk Piechoty gen. Friedricha Sieberta
- 95. Pułk Piechoty gen. Siegmunda von Schacky auf Schönfelda
- Leibstandarte SS Adolf Hitler Josefa Dietricha
Przebieg[]
Przed bitwą[]
Żołnierze Leibstandarte SS Adolf Hitler pod Pabianicami
3 września 1939 roku nad Pabianicami starły się polskie myśliwce z samolotami Luftwaffe, których celem było lotnisko Lublinek. Tego samego dnia na Pabianice spadły pierwsze bomby. Na miejscowym dworcu stały tabory wojskowe, które zostały zniszczone na skutek meldunków niemieckiej V kolumny.
7 września nad ranem z okolic Łaska działania pościgowe wznowiła niemiecka 17. Dywizja Piechoty gen. Herberta Locha. Pułk zmotoryzowany Leibstandarte SS Adolf Hitler Josefa Dietricha i oddział rozpoznawczy dywizji ruszyły drogą Łask-Pabianice. W tym czasie siły 28. Dywizji Piechoty gen. Władysława Bończy-Uzdowskiego zakończyły nocny marsz i zajęły pozycję w okolicach Pabianic. Sztab dywizji stanął w Starowej Górze.
Bitwa[]
Polska kolumna rozbita w rejonie Teklin.
7 września około godziny 10 do Pabianic dotarł I batalion Leibstandarte SS Adolf Hitler Josefa Dietricha. Do ataku ruszyła 1. i 2. kompania wspierana czołgami I batalionu z 23. Pułku Pancernego. Zacięty opór w okolicach Parku Wolności, cmentarza żydowskiego i dworca kolejowego stawił 15. Pułk Piechoty mjr. Józefa Ratajczaka. Atak został odparty, podobnie jak kilka następnych. Po południu I batalion 55. Pułku Piechoty gen. Friedricha Sieberta pod Kudrowicami natknął się na III batalion 36. Pułku Piechoty ppłk. Karola Ziemskiego. Po krótkiej walce polski batalion wycofał się do Widzewa, odsłaniając lewe skrzydło 28. Dywizji Piechoty. Widzący to Niemcy weszli na tyły polskiej jednostki. Pod Bylewem I batalion 36. Pułku Piechoty walczył z oddziałem rozpoznawczym nieprzyjaciela. 72. Pułk Piechoty ppłk. Karola Chrobaczyńskiego dotarł do lasu w rejonie Róża-Dąbrowa. Jego dowódca podjął decyzję o przeprowadzeniu kontrataku, by odciążyć jednostki walczące pod Pabianicami. Zadanie opanowania Chechła otrzymały II i III batalion, a I batalion miał zabezpieczyć natarcie z kierunku południowego. Ruch pułku został zauważony przez przeciwnika, który ostrzelał go artylerią i bronią maszynową. Ppłk. Chrobaczyński zdecydował się do ataku posłać I i III batalion, pozbawiony wsparcia III dywizjonu 28. Pułku Artylerii Lekkiej. Udało się opanować Chechło, ale straty były wysokie. Pod wieczór polscy żołnierze cofnęli się na pozycje wyjściowe. Pułk przestał istnieć jako zwarta jednostka.
Polski sprzęt wojskowy rozbity w rejonie Teklin.
Po południu gen. Bończa-Uzdowski wydał rozkaz odwrotu i przegrupowania się w rejonie lasów na wschód od Skoszew i na zachód od Woli Cyrusowej. 15. Pułk Piechoty przez Ksawerów i Chojny ruszył na Lipiny. W rejonie Ksawerowa zaatakowany został jego III batalion i poległ dowódca mjr. Sadowski. Sztab dywizji wycofał się do Woli Cyrusowej.
Po bitwie[]
W wyniku bitwy 28. Dywizja Piechoty poniosła znaczne straty. 7 września w nocy doszło do spotkania dowódców 28. Dywizji Piechoty i 2. Dywizji Piechoty Legionów. Gen. Bończa-Uzdowski oskarżył płk. Jana Surówkę o zbyt szybkie opuszczenie Łodzie, przez co przeciwnik wszedł na tyły jego dywizji. 8 września płk. Surówka opuścił swoją dywizję, a dowództwo przejął płk. Antoni Staich.