Bitwa pod Pankami – bitwa powstania styczniowego stoczona 26 lutego 1863 roku. Starcie pozostało nierozstrzygnięte.
Przebieg[]
Pułkownik Teodor Cieszkowski z polecenia Apolinarego Kurowskiego zorganizował powstańczy oddział liczący około 200 ludzi. 26 lutego 1863 roku oddział dotarł do Panek, gdzie zatrzymał się w zakładach hutniczych i prywatnych kwaterach. Do oddziału dołączyło kilku robotników. Wkrótce Cieszkowski dowiedział się o nadciągającym oddziale straży granicznej i na czele jazdy postanowił wyjść im naprzeciw. Dowództwo nad resztą oddziału objął dowódca strzelców Antoni Serwatowicz. W tym czasie z Częstochowy do Panek dotarł płk. Jewgraf Alenicz, który wysłał Kozaków na zwiad. Jeden z nich zginął, a reszta pośpiesznie się wycofała, alarmując resztę sił. Płk. Alenicz otworzył ogień artyleryjski na hutę i zniszczeniu uległ komin jednego z pieców. Powstańczy oddział wycofał się do lasu, gdzie dołączył do niego Cieszkowski wraz z jazdą. Zreorganizowano oddział i otwarto ogień do nacierających Rosjan. Wkrótce powstańcy wycofali się, unikając rosyjskiej obławy.
Carskie dowództwo w oficjalnym komunikacie mówiło, że płk. Jewgraf Alenicz rozbił pod Pankami oddział buntowników liczący 400 ludzi. 50 z nich miało zostać zabitych lub rannych. Statystyki te były zdecydowanie przesadzone. Rosjanie stracili jednego zabitego i kilku rannych.