Bitwa pod Smoleńskiem – bitwa pomiędzy Armią Czerwoną, a jednostkami niemieckiej Grupy Armii "Środek" mająca miejsce na początku operacji Barbarossa. Bitwa trwała od 6 lipca do 5 sierpnia 1941.
Przebieg[]
Prolog[]
Grupa Armii Środek dowodzona była przez Fedora von Bocka, a w jej skład wchodziły grupy pancerne Hotha i Guderiana. Jej zadaniem było wkroczenie do BSRR i uderzenie w kierunku Moskwy. Jednym z wcześniejszych celów był Smoleńsk. Według niemieckiego planu, miasto miało być otoczone od południa. Wzdłuż brzegu rzek Dniepru i Dźwiny rozciągały się umocnienia Linii Stalina i Armie Frontu Zachodniego i Rezerwowego dowodzonych przez generałów Timoszenko i Żukowa.
Do zdobycia Smoleńska wyznaczono pancerne dywizje Hermanna Hotha i Heinza Guderiana.
Siły stron[]
ZSRR[]
- Front Zachodni marszałka Siemiona Timoszenki
- 22. Armia gen. Filippa Jerszakowa
- 51. Korpus Strzelecki gen. Akima Markowa
- 62. Korpus Strzelecki gen. Iwana Karmanowa
- 29. Korpus Strzelecki gen. Aleksandra Samochina
- 19. Armia gen. Iwana Koniewa
- 25. Korpus Strzelecki gen. Siergieja Czestochwałowa
- 34. Korpus Strzelecki gen. Rafaiła Chmielnickiego
- 23. Korpus Zmechanizowany gen. Michaiła Mjasnikowa
- 20. Armia gen. Pawła Kuroczkina
- 69. Korpus Strzelecki gen. Jewdokima Mohylewczika
- 2. Korpus Strzelecki gen. Arkadija Jermakowa
- 5. Korpus Zmechanizowany gen. Ilji Aleksiejenki
- 7. Korpus Zmechanizowany gen. Wasilija Winogradowa
- 20. Korpus Strzelecki gen. Stepana Eremina
- 13. Armia gen. Konstantina Gołubiewa
- 61. Korpus Strzelecki gen. Fiodora Bakunina
- 45. Korpus Strzelecki gen. Ermana Magona
- 20. Korpus Zmechanizowany gen. Andrieja Nikitina
- 21. Armia gen. Fiodora Kuzniecowa
- 63. Korpus Strzelecki gen. Leonida Pietrowskiego
- 66. Korpus Strzelecki gen. Fiodora Sudakowa
- 67. Korpus Strzelecki gen. Filipa Żmaczenki / gen. Kuźmy Galickiego
- 25. Korpus Zmechanizowany gen. Siemiona Kriwoszeina
- 16. Armia gen. Michaiła Łukina / gen. Konstantego Rokossowskiego
- 32. Korpus Strzelecki gen. Trofima Kołomijeca
- 44. Korpus Strzelecki gen. Wasilija Juszkiewicza
- 7. Korpus Zmechanizowany gen. Wasilija Winogradowa
- 4. Armia płk. Leonida Sandałowa
- 28. Korpus Strzelecki gen. Wasilija Popowa
- 47. Korpus Strzelecki gen. Stepana Powietkina
- 4. Korpus Powietrznodesantowy gen. Aleksieja Żadowa
- 22. Armia gen. Filippa Jerszakowa
Niemcy[]
- Grupa Armii Środek feldmarszałka Fedora von Bocka
- 3. Grupa Pancerna gen. Hermanna Hotha
- XXXIX Korpus Zmotoryzowany gen. Rudolfa Schmidta
- LVII Korpus Armijny gen. Adolfa-Friedricha Kuntzena
- 9. Armia gen. Adolfa Straußa
- VI Korpus Armijny gen. Otto-Wilhelma Förstera
- V Korpus Armijny gen. Richarda Ruoffa
- VIII Korpus Armijny gen. Waltera Heitza
- XX Korpus Armijny gen. Friedricha Materny
- 4. Armia feldmarszałka Günthera von Kluge
- XIII Korpus Armijny gen. Hansa Felbera
- VII Korpus Armijny gen. Wilhelma Fahrmbachera
- IX Korpus Armijny gen. Hermanna Geyera
- XXXXIII Korpus Armii gen. Gottharda Heinriciego
- XII Korpus Armijny gen. Walthera Schrotha
- 2. Grupa Pancerna gen. Heinza Guderiana
- XXXXVI Korpus Zmotoryzowany gen. Heinricha von Vietinghoffa
- XXXXVII Korpus Zmotoryzowany gen. Joachima Lemelsena
- XXIV Korpus Zmotoryzowany gen. Leo Geyra von Schweppenburga
- 2. Armia gen. Maximiliana von Weichsa
- XXXXXII Korpus Armijny gen. Waltera Kuntze'a
- 3. Grupa Pancerna gen. Hermanna Hotha
Bitwa[]
Jeszcze przed rozpoczęciem uderzenia Rosjanie próbowali atakować dywizjami pancernymi, ale zostały one rozbite. Niemcy uderzyli 10 lipca, a Rosjanie dzień później próbowali opóźnić uderzenie, atakując w kilku miejscach frontu. Niemieckie grupy pancerne dowodzone przez Hotha i Guderiana, ściśle ze sobą współpracowały, stopniowo zaciskając pierścień wokół miasta. 15 lipca Wehrmacht zajął część miasta. Guderian popadł w konflikt z dowództwem armii, które chciało okrążyć główne siły Armii Czerwonej w Mieście, a on sam wolał uderzyć bezpośrednio na Moskwę. Tereny bagniste spowolniły czołgi Hotha, a na front przybył Konstanty Rokossowski, który chwilo zatrzymał niemieckie natarcie. Część sił Armii Czerwonej uciekła z miasta. Okrążenie zostało zamknięte 27 lipca, a w okolicach miasta okrążonych zostało kilka sowieckich armii. Rosjanom udało się chwilowo przerwać okrążenie, ale do niewoli dostało się około 300 000 tysięcy rosyjskich żołnierzy.
Skutki[]
Bitwa pod Smoleńskiem była kolejną rosyjską porażką podczas Operacji Barbarossa. Udało im się jednak przeprowadzić kilka zorganizowanych kontrataków np. pod Jelnią. Opór Rosjan zwiększał się z czasem i niektórzy niemieccy generałowie zaczynali rozumieć, że zdobycie Moskwy może być trudne.