Historia Wiki
Advertisement

Feliks Dzierżyński (ur. 11 września 1877 w Oziembłowie, zm. 20 lipca 1926 w Moskwie) – polski i rosyjski działacz socjaldemokratyczny i komunistyczny, twórca i szef pierwszych radzieckich organów bezpieczeństwa, z czego najważniejszym było Czeka. Jest uważany za symbol terroru rewolucyjnego w Rosji Radzieckiej, przez co zyskał miano Krwawy Feliks, Żelazny Feliks i Czerwony kat.

Biografia[]

Wczesne życie i początek kariery[]

Feliks urodził się 11 września 1877 w Oziembłowie jako syn nauczyciela fizyki i matematyki i Heleny z Januszewskich. Miał ośmioro rodzeństwa. 

Zaraz po śmierci ojca cała rodzina przeniosła się do Wilna, gdzie Dzierżyński zaczął naukę w gimnazjum, w którym związał się z polską socjaldemokracją. Następnie Litewska Socjaldemokratyczna Partia, w której działał wysłała go do Kowna, gdzie redagował nielegalną gazetę w języku polskim, w wyniku czego w 1897 został aresztowany. Następnie zesłano go na Syberię. Zbiegł stamtąd w 1902 i przybył do Berlina. Brał udział w rewolucji 1905-1907, w ktorej min. prowadził demonstrację, za co został ponownie aresztowany i skazany na 11 lat wiezięnia. Został jednak zwolniony w następstwie amnestii. Ponownie aresztowany i zesłany na Syberię w 1909, skąd zbiegł pod koniec tego roku. Następnie na krótko przybył do Włoch.

Po powrocie do Krakowa w 1910 ożenił się. Następnie urodził im się jedyny syn – Jan.

W 1912 został po raz szósty aresztowany. Sąd skazał go na 3 lata katorgi. W związku z wybuchem I wojny światowej 28 lipca 1914 deportowano go z Warszawy w głąb Rosji, aż w końcu do więzienia w Moskwie na 6 lat katorgi.

Rewolucja i śmierć[]

1 marca 1917 w wyniku wybuchu rewolucji lutowej, wojska rewolucyjne zdobyły więzienie i uwolniły przetrzymywanych tam więźniów, w tym Feliksa. Następnie poparł on bolszewików. Potem udał się do Piotrogrodu, gdzie przybył także wódz bolszewików Lenin

Po wybuchu rewolucji październikowej Dzierżyński należał do ścisłego kierownictwa partii bolszewików. W latach 1917-1926 był szefem Nadzwyczajnej Komisji ds. Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Czeka), która była odpowiedzialna za masowe zbrodnie na wrogach rewolucji. Po śmierci Lenina w walce o przywództwo nad partią poparł Józefa Stalina.

20 lipca 1926 Dzierżyński doznał ataku serca, w wyniku czego zmarł. Pochowano go w Moskwie pod murem kremlowskim.

Advertisement