Fiodor Iwanowicz Tołbuchin (ros. Фёдор Иванович Толбухин) (ur. 16 czerwca 1894 roku w Andronikach, zm. 17 października 1949 roku w Moskwie) – sowiecki wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego. Dowódca Frontu Południowego, 4. i 3. Ukraińskiego. Bohater Związku Radzieckiego.
Biografia[]
Fiodor Iwanowicz Tołbuchin urodził się 16 czerwca 1894 roku we wsi Androniki w guberni jarosławskiej. Pochodził z dużej i zamożnej rodziny chłopskiej. Kształcił się w Petersburgu i pracował jako księgowy. W 1914 roku jako ochotnik zgłosił się do armii rosyjskiej. Brał udział w I wojnie. Na początku jako kierowca motocykla służył w sztabie 6. Dywizji Piechoty na Froncie Północno-Zachodnim. W kwietniu 1915 roku trafił na szkolenie do szkoły chorążych. 10 lipca 1915 roku został awansowany na chorążego. Brał udział w ofensywie Brusiłowa. Został odznaczony Orderem św. Anny i Orderem św. Stanisława. Pod koniec stycznia 1917 roku trafił do 13. Zaamurskiego Pułku Piechoty Granicznej, gdzie został dowódcą batalionu. Po rewolucji lutowej został wybrany przewodniczącym komitetu żołnierskiego. W czerwcu 1917 roku brał udział w ofensywie Kiereńskiego i doznał ciężkiego wstrząsu mózgu. Za swoje zasługi został awansowany na kapitana sztabowego. Ze względu na stan zdrowa zakończył służbę wojskową.
W październiku 1918 roku został wcielony do Armii Czerwonej. W 1919 roku ukończył szkołę sztabową przy dowództwie Frontu Zachodniego w Smoleńsku. Brał udział w wojnie domowej. Podczas obrony Piotrogordu uczestniczył w walkach z siłami gen. Nikołaja Judenicza. W 1920 roku brał udział w wojnie z Polską. W 1921 roku tłumił powstanie w Kronsztadzie i powstanie karelskie. W 1927 roku studiował na Akademii Wojskowej im. Frunzego. Od września 1937 roku dowodził 72. Dywizją Piechoty w Kijowskim Okręgu Wojskowym. W lipcu 1938 roku został szefem sztabu Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego. Był członkiem partii komunistycznej.
Generał Fiodor Tołbuchin na przełomie 1943 i 1944 roku.
Po rozpoczęciu operacji Barbarossa w sierpniu 1941 roku został szefem sztabu Frontu Zakaukaskiego. Brał udział w inwazji na Iran. Od grudnia 1941 do stycznia 1942 roku był szefem sztabu Frontu Kaukaskiego. Opracował plan desantowej operacji kerczeńsko-teodozyjskiej. Od stycznia do marca 1942 roku był szefem sztabu Frontu Krymskiego. Został usunięty ze stanowiska po skardze Lewa Mechlisa, który zarzucał mu nieudolność. Dwa miesiące po jego odwołaniu Armia Czerwona została rozbita na Półwyspie Krymskim. W maju 1942 roku został zastępcą dowódcy Stalingradzkiego Okręgu Wojskowego. Brał udział w bitwie o Stalingrad. Do obrony miasta wysłano 57. Armię, której dowódcą został Tołbuchin. Uczestniczył w operacji Uran. Od lutego do marca 1943 roku dowodził 68. Armią na Froncie Północno-Zachodnim. Brał udział w operacji staroruskiej. Od marca 1943 roku dowodził Frontem Południowym, który został później przemianowany na 4. Front Ukraiński. Brał udział w operacjach miuskiej, donbaskiej i melitopolskiej. W maju 1944 roku objął dowództwo nad 3. Frontem Ukraińskim. Uczestniczył w operacji krymskiej, jasko-kiszyniowskiej, bukaresztańsko-aradzkiej, belgradzkiej, apatinsko-kaposvarskiej, budapesztańskiej, balatońskiej, wiedeńskiej, grazko-amstetteńskiej. 26 kwietnia 1945 roku został nagrodzony Orderem Zwycięstwa.
Marszałkowie Kiriłł Mierieckow, Rodion Malinowski i Fiodor Tołbuchin, 1945 rok.
Od lipca 1945 roku był głównodowodzącym Południowej Grupy Wojsk na terytorium Rumunii i Bułgarii. Od stycznia 1947 roku dowodził Zakaukaskim Okręgiem Wojskowym.
Zmarł na cukrzycę 17 października 1949 roku w Moskwie. Jego prochy spoczęły w murze Kremla. Dekretem Rady Najwyższej ZSRR z dnia 7 maja 1965 roku pośmiertnie otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.