Ojciec Jan ze swoim oddziałem.
Franciszek Przysiężniak ps. Ojciec Jan (ur. 22 listopada 1909 w Krupem koło Krasnegostawu, zm. 30 września 1975 w Jarosławiu) – porucznik artylerii Wojska Polskiego, oficer Narodowej Organizacji Wojskowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, żołnierz podziemia niepodległościowego. Zaliczany do grona żołnierzy wyklętych.
Życiorys[]
Ukończył Wołyńską Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1938 rozpoczął służbę w 16 Pomorskim pułku artylerii lekkiej w Grudziądzu. Wziął udział w kampanii wrześniowej. 28 września 1939 pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niewoli niemieckiej. Zbiegł z konwoju do Niemiec. W 1942 został komendantem Komendy Powiatowej Narodowej Organizacji Wojskowej w Krasnymstawie. Stanął na czele oddziału dywersyjnego NOW, a po scaleniu z Armią Krajową NOW-AK. W listopadzie 1943 został awansowany do stopnia kapitana
Jego Oddział Partyzancki NOW-AK „Ojca Jana”, operujący w Lasach Janowskich był jedną z najlepiej wyposażonych jednostek tego typu w całym polskim podziemiu. Oddział (choć bez swojego dowódcy) wziął udział w największej bitwie partyzanckiej z Niemcami na ziemiach polskich na Porytowym Wzgórzu. Również (oddział) wymierzał akcje przeciw ukraińskiej ludności cywilnej co Przysiężniakowi się nie podobało.
W styczniu 1944 ożenił się z łączniczką Janiną Oleszkiewicz (ps. ,,Jaga").
W lipcu 1944 po wkroczeniu Armii Czerwonej oddział został rozwiązany, a dowódca musiał się ukrywać.
W marcu 1945 UB aresztowało, katowało i rozstrzelało jego żonę będącą w siódmym miesiącu ciąży.
Wtedy stanął na czele oddziałów leśnych okręgu „San”. 5 maja (wg innych źródeł 6 lub 7 maja) 1945 jego oddział stoczył jedną z największych bitew polskich przeciw sowietom i rozbił kolumnę oddziałów NKWD pod Kuryłówką, zabijając 57 enkawudzistów. Jesienią 1945 wyjechał na Pomorze. Mianowany został komendantem okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego na powiaty Brodnica i Wąbrzeźno.
15 maja 1946 został aresztowany w Gdańsku. Skazany na cztery lata więzienia, wyszedł po amnestii w 1947. 3 września 1948 ponownie aresztowany i skazany na 15 (8) lat więzienia. Osadzony w więzieniu we Wronkach. Zwolniony 24 grudnia 1954 (1951) prawdopodobnie dlatego, że podpisał lojalkę, lecz nie podjął aktywnej współpracy. Zwerbowany ponownie w 1971, lecz był niezdyscyplinowany i nie miał większej wartości jako współpracownik.
Zmarł 30 września 1975 w Jarosławiu.
Na wniosek jego żony Eugenii, wydany na niego w 1949 roku wyrok sądowy został unieważniony w 1992. Był odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy i Krzyżem Armii Krajowej. Został pośmiertnie awansowany ze stopnia majora do stopnia pułkownika Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Ciekawostki[]
- Poprosił J. Zadzierskiego (ps. ,,Wołyniak") aby nie mordował ukraińskiejludności cywilnej. Jego prośba nie przyniosła jednak skutku.
Źródła[]
- Wikipedia
- polskojęzyczna
- kedyw.pl
- Skazy na pancerzach (autor: Piotr Zychowicz)