Bitwa pod Ignacewem – bitwa powstania styczniowego rozegrana 8 maja 1863 roku w okolicach Ignacewa. Starcie zakończyło się zwycięstwem sił rosyjskich.
Przebieg[]
Przed bitwą[]
Sztandar oddziału płk. Edmunda Taczanowskiego.
Po zwycięstwie w bitwie pod Pyzdrami płk. Edmund Taczanowski był zmuszony uciekać przed siłami rosyjskimi. Przeciwko powstańcom Rosjanie wystawili siły generałów Andrieja Brunnera i Nikołają Krasnokutskiego, liczące łącznie około 3300 żołnierzy i artylerię. Siły te zostały podzielone na dwie kolumny: Brunner ruszył na Sompolno, a Krasnokutski na Lubstów i Ślesin. Planowano, że do uderzenia na powstańców dojdzie w okolicach Ignacewa, gdzie miały się połączyć siły rosyjskie.
Późnym wieczorem 7 maja 1863 roku oddział płk. Edmunda Taczanowskiego dotarł do Ignacewa, gdzie zarządzono postój. Doszło do narady powstańczych dowódców, podczas której ustalono, że wyda się Rosjanom walną bitwę. 8 maja o poranku, wojska gen. Krasnokutskiego zajęły Lubstów, a następnie udały się do Wierzelina, by zaatakować powstańców w Ignacewie od południowo wschodniej strony. W celu zwiadu wysłano grupę Kozaków, która została zauważona przez powstańczych zwiadowców. Na wieść o tym, Taczanowski nakazał sypać szańce pośród zabudowań wsi. Rozpoczął on również przygotowania do bitwy i ustawił swoje siły. 2 kompania strzelców stanęła na głównej reducie, 6 kompania strzelców i 2 kompania kosynierów ubezpieczały prawe skrzydło. Lewe skrzydło obsadziła 3 i 4 kompania strzelców. Rezerwy stanowiła 7 kompania strzelców i część kosynierów. Kawaleria została rozstawiona wokół obozowiska, a artyleria stanęła pod lasem.
Bitwa[]
Siły gen. Nikołaja Krasnokutskiego dotarły do Ignacewa około godziny 11. Generał będąc przekonany o rychłym nadejściu sił gen. Brunnera, zdecydował się na atak. Rosjanie uformowali się w trzy linie: pierwszą tworzyli tyralierzy z 1 roty, za nimi szła kolejna rota strzelców i saperzy, a środkiem posuwała się artyleria z 2 działami. Trzecią linię stanowiła rota strzelecka i dwa szwadrony huzarów. Rosyjskie kolumny zbliżyły się na odległość 400 sążni do polskich pozycji i zostali ostrzelani. Rosyjscy żołnierze odpowiedzieli ogniem i rozstawili artylerię, która raziła Ignacewo ogniem kartaczowym. Po wstrzymaniu ognia artyleryjskiego, Rosjanie ruszyli groblą do ataku. Zostali jednak zatrzymani w wyniku polskiego ostrzału. Do natarcia ruszyła polska jazda, ale została powstrzymana przez huzarów. Gen. Krasnokutski skierował do walki posiłki, które zbliżyły się do pozycji powstańczych. Płk. Taczanowski do natarcia skierował kosynierów, którzy odrzucili Rosjan z Ignacewa i spowodowali duże straty w ich szeregach.
W wyniku braku postępów gen. Krasnokutski postanowił obejść lewe skrzydło powstańców. Rosjanie dotarli do wioski Ruda, skąd mieli uderzyć na powstańców. Polski dowódca odczytał ten zamiar i skierował tam swoje rezerwy. Oskrzydleni Rosjanie przeszli do obrony, a do ataku ruszyli kosynierzy, którzy ponieśli spore straty. Szeregi rosyjskie ogarnęła panika i w nieładzie ruszyli oni do ucieczki.
Gen. Andriej Brunner
Około godziny 14, od strony Sompolna przybyła kolumna gen. Andrieja Brunnera. Część swoich sił skierował na lewą flankę powstańców, część oddał jako wsparcie generałowi Krasnokutskiemu. Rosjanie uderzyli ze wszystkich stron. Główny ciężar ataku spadł na skraj lewego skrzydła i chaty w Ignacewie. Walczący tam powstańcy zostali zmuszeni do wycofania się. Rosyjscy żołnierze zaczęli wdzierać się między chaty, okrążając siły Taczanowskiego. Następnie przełamana została obrona. na prawym skrzydle i carskie wojska dotarły do centrum wsi. Rezerwowa 7 kompania zajęła pozycje w chatach, skąd zaczęła ostrzeliwać nacierających Rosjan. Rosjanie podpalili chaty, zabijając przy tym uciekających od pożaru powstańców. W wyniku załamania obrony, powstańcze dowództwo podjęło decyzję o ewakuacji z pola walki gen. Edmunda Taczanowskiego. Dowództwo nad nielicznymi siłami objął szef sztabu mjr. Strzelecki. Rozkazał wytoczyć armaty, które oddały jedną salwę i uległy uszkodzeniu. Następnie do ataku ruszyli kosynierzy pod dowództwem kpt. Dobrzańskiego, ale atak załamał się po śmierci dowódcy. Uciekający kosynierzy wpadli na polską jazdę, rozrywając jej szyki.
Rosjanie kontrolowali już całą wieś i skraj lasu. Powstańcy dowodzeni przez mjr. Strzeleckiego i hr. Jana Kantego Działyńskiego rozpoczęli odwrót. Za wycofującymi się powstańcami ruszył pościg, który rozbił powstańców na trakcie ślesińskim. Poległ mjr. Strzelecki. Druga kolumna hr. Działyńskiego zdołała uciec. Wobec braku broni postanowiono rozpuścić oddział. Większość powstańców, którzy uniknęli śmierci, przekroczyli granicę z Księstwem Poznańskim.
Po bitwie[]
Pomnik powstańców poległych w bitwie pod Ignacewem.
Bitwa pod Ignacewem zakończyła się całkowitym rozbiciem oddziału płk. Edmunda Taczanowskiego. Poległo 174 powstańców, a około 30-40 kolejnych spłonęło w chatach. Około 100 było rannych. Polegli trzej powstańczy dowódcy: Strzelecki, Żółtowski i Thiel. Co najmniej 40 powstańców z Księstwa Poznańskiego dostało się do niewoli.
Rosjanie zdobyli całe wyposażenie obozu, 100 karabinów i amunicję. Oficjalne straty rosyjskie, prawdopodobnie zaniżone, wynosiły 24 zabitych, rannych 69 żołnierzy i 2 oficerów.
Do klęski pod Ignacewem, w dużej mierze przyczyniła się bierność Alfonsa Seyfrieda, który nie przyszedł z pomocą.
Zobacz też[]
- bitwa pod Ignacewem z 9 czerwca 1863 roku.