Igrzyska olimpijskie − najstarsze organizowane zawody w starożytności ku czci boga Zeusa.
Historia[]
Infromacje[]
Pierwsze igrzyska olimpijskie odbyły się w 776 roku p.n.e w Olimpii w Grecji. Były organizowane co cztery lata i brali w nich udział przedstawiciele państw-miast starożytnej Hellady. Mogli w nich brać udział jedynie mężczyźni gdyż kobiety wtedy mogły jedynie zajmować się domem którzy przygotowywali się do nich minimum od dziewięciu do dziesięciu miesięcy. Na czas ich zaprzestawano wojen na okres dwóch miesięcy, choć owe zawody trwały pięć dni, to reszta czasu była przeznaczana na podróż zawodników i widowni. Ponadto były organizowane na cześć wielkiego boga - Zeusa.
Pierwszy dzień[]
Pierwszego dnia zawodnicy składali cześć przed posągiem Zeusa oraz składali mu ofiary z mięso dzika, które cięto na kawałki, rozsypywano albo rozkładano przed posągiem i każdy z uczestników, wraz z ojcem i swymi braćmi składał przysięgę, że nie dopuści się żadnego oszustwa na zawodach, co potwierdzali drugą przysięgą, w której mówili, że ściśle przykładali się do ćwiczeń przez poprzednie dziesięć bądź dziewięć miesięcy. Dodatkowo sędziowie przysięgali, że będą oni niezależni. Jeśli zawodnik złamał przysięgę karano go grzywną oraz stawiano mu pomnik potępiające zwane zames
Drugi dzień[]
Dzień rozpoczynano od modlitwy przed posągiem Zeusa, a następnie zawodnicy uczestniczyli w zawodach rydwanów na hipadromie. Natomiast wieczorem rozpoczynał się pięciobój składający się z następujących konkurencji:
- bieg;
- skok w dal;
- rzut dyskiem;
- rzut oszczepem;
- zapasy;
Dzień trzeci[]
Według zapisków rozpoczynano go od modlitwy przed posągiem Zeusa i ofiary ze stu pięćdziesięciu włosów, a następnie rozpoczynały się biegi chłopców.
Dzień Czwarty[]
W czwartym dniu rozpoczynano dzień zwykle od tradycyjnej modlitwy do Zeusa, a następnie rozpoczynano konkurencje o tematyce wytrwałości, wytrzymałości oraz odwagi. Tymi konkurencjami były:
Dzień Piąty[]
W ostatnim dniu zwycięzcy otrzymywali wieńce oliwne z gałęzi świętej oliwki (kalistefanos), mieli także prawo do postawienia swego posągu w gaju Zeusa.
Konkurencje[]
- Biegi - krótkodystansowe były najważniejszą dyscypliną igrzysk – każdą olimpiadę nazywano później imieniem zawodnika, który w nich zwyciężył. Rozgrywano je na dystansie jednego stadionu (192,8 m), czyli okrążenia bieżni olimpijskiego stadionu. Ścigano się również na dystansie średnim (diaulos) – 2 stadiów, i długim (dolichos) – 20-24 okrążeń.
- Rzut dyskiem – dyski wykonane były z brązu, marmuru i ołowiu, ważyły od 6 do 7 kg. Rekord rzutu wynosił 30 metrów.
- Rzut oszczepem - natomiast wykonane były z lekkiego drewna i w połowie drzewca miały przewiązaną pętlę. Rekordowa odległość rzutu to 91 metrów. Malowidła znalezione na wazach często przedstawiają zawodników z trzema oszczepami, co sugeruje, że dozwolone były tylko trzy rzuty.
- Skok w dal - ówczesny skok w dal znacznie różnił się od znanego współcześnie. Skoczek trzymał w rękach tzw. ciężarki zamachowe, mające rzekomo wpływać na długość skoku (współczesne próby tego nie potwierdziły). Badacze odtworzyli ich użycie na podstawie analizy malowideł na wazach: skaczący odbijając się wyrzucał je do przodu, a następnie tuż przed lądowaniem szybko cofał za siebie. Według starożytnych Greków była to najtrudniejsza dyscyplina.
- Zapasy– walczono w dwóch kategoriach zapasów: stojących i naziemnych. W stojących należało trzy razy przewrócić przeciwnika na ziemię. Zapasy naziemne trwały do momentu poddania się jednego z zawodników poprzez podniesienie ręki z wyciągniętym kciukiem. Gryzienie i drapanie było zabronione. Naoliwione ciało zapaśnicy obsypywali piaskiem dla umożliwienia pewnejszych chwytów przeciwnikowi. Po walce zeskrobywali ze skóry oliwę, pył i piasek za pomocą specjalnej skrobaczki, zwanej strigilis (łac. strigillum).
- Pankration był uwielbianą przez widzów brutalną dyscypliną, zawierającą elementy boksu i zapasów na zasadzie dozwolenia wszelkich chwytów („wolnoamerykanka”).
- Boks był również bardzo brutalnym, ale popularnym sportem. Od samego początku stosowano rodzaj rękawic bokserskich. Na początku owijano nadgarstki długimi pasami z miękkiej skóry, pozostawiając wolne palce. Później zaczęto używać pasów z twardszej skóry. Najniebepieczniejsze rękawice stosowano w czasach rzymskich – wzmacniano je żelazem i kawałkami ołowiu. Zawody odbywały się na otwartej przestrzeni; nie wiadomo, czy istniał rodzaj ringu.
- Wyścigi konne i wyścigi zaprzęgów – zaprzęgi ścigały się w dwóch kategoriach: dwukonnych i czterokonnych. Właściciele koni i zaprzęgów zazwyczaj sami nie brali udziału w wyścigach, tylko wynajmowali jeźdźców i woźniców. Wieniec zwycięzcy otrzymywał jednak właściciel, a jeździec dostawał szarfę. Właściciele szczególnie ubiegali się o zwycięstwo w zawodach czterokonnych zaprzęgów, czyli kwadrygach. Rydwany były zbudowane z drewna, wiklinowej plecionki i nie były resorowane. Po wyścigach zaprzęgów na tym samym torze odbywały się wyścigi konne. Jeźdźcy jeździli na oklep i bez strzemion – siodło i strzemiona nie były jeszcze znane.
Współczesne igrzyska[]
Obecnie igrzyska olimpijskie są organizowane również co cztery lata. Dodatkowo jedno z państw organizuje je, które zostało wybrane przez odpowiednie władze zawodów, czyli MKOl. Pierwsze letnie igrzyska olimpijskie zostały zorganizowane w Atenach w 1896 roku, a pierwsze zimowe odbyły się w Chamonix we Francji w 1924 r. W obecnych czasach zostały również dodane kilkanaście innych dyscyplin, a te z czasów starożytnej Hellady nie uległy zmianom.