Józef Dowbor-Muśnicki (ur. 25 października 1867 w Garbowie, zm. 26 października 1937 w Batorowie) – polski żołnierz, generał.
W latach 1917-1918 był dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji, w latach 1918-1919 naczelnym dowódcą Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim, od stycznia 1919 przywódcą powstania wielkopolskiego.
Biografia[]
Lata młodzieńcze[]
Urodził się w Garbowie koło Sandomierza. W wieku 14 lat został adeptem szkoły kadetów im. Mikołaja I w Petersburgu. Kontynuował naukę w Konstantynowskiej Szkole Wojskowej. W tym samym miejscu zdawał egzamin. Musiał zmienić wyzwanie, ponieważ wykładowcy nie byli specjalnie zachwyceni wiarą katolicką. Przez to zmienił wiarę na kalwinizm.
I wojna światowa[]
W I wojnie światowej walczył w armii rosyjskiej. Dowodził dywizję oraz korpusem armijnym. W sierpniu 1917 został dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji. Korpus ten brał udział w wojnie domowej, która trwała w latach 1917-1921.Za zasługi został odznaczony kilkoma orderami: Imperium Rosyjskiego, a także orderami angielskim oraz chińskim. Dowbor-Muśnicki miał jednak pewien problem. Mianowicie nie posiadał wyższej kadry oficerskiej, która mogła zaatakować Niemcy. Komisariat NRL zdecydował powierzyć dowództwo Stanisławowi Taczakowi, który został awansowany na stopień majora. Jego komendatura była tylko i wyłącznie do czasu przybycia innego oficera, który był wyższy stopniem. W Warszawie, 8 stycznia 1919 Komisariat NRL przeprowadził rozmowę z Muśnickim. Przejął dowództwo osiem dni później. Przeprowadził reorganizacje wszystkich oddziałów powstańczych, wprowadził też dyscyplinę, zmienił zasady poboru do oddziałów oraz stworzył Armię Wielkopolską, która posiadała w swoich szeregach ok. 10 tys. żołnierzy. Pięć lat później Józef Dowbor-Muśnicki przeszedł w stan spoczynku.
Powstanie wielkopolskie[]
W dniu 6 stycznia 1919 otrzymał wezwanie od Naczelnej Rady Ludowej do objęcia dowództwa nad powstaniem wielkopolskim. Muśnicki udał się najpierw do Warszawy, gdzie odbył rozmowę z Józefem Piłsudskim, który potwierdził nominację NRL, a następnie do Poznania, gdzie przybył 8 stycznia. Oficjalnie stanowisko dowódcy przejął od majora Stanisława Taczaka 16 stycznia. Kontynuował on organizację Armii Wielkopolskiej („Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim”) wprowadzając m.in. obowiązkową służbę wojskową i powołując pod broń 11 roczników rekrutów, dzięki czemu udało mu się stworzyć blisko 100-tysięczną armię. Dążył do apolityczności wojska odsuwając od wpływu na decyzje oficerów o radykalnych poglądach oraz likwidując rady żołnierskie. Jako dowódca popierał idee rozszerzenia powstania na Pomorze Gdańskie i ofensywę w kierunku Gdańska, sprzeciwiając się jednocześnie uszczuplaniu Armii Wielkopolskiej poprzez posyłanie oddziałów na wschód. W marcu 1919 został awansowany na generała broni. Następnie przeprowadził proces integracji Armii Wielkopolskiej z resztą WP, pozostając faktycznym jej dowódcą jako dowódca Frontu Wielkopolskiego.
Śmierć[]
Zmarł w Batorowie 26 października 1937, lecz po dziś dzień spoczywa na cmentarzu parafialnym w Lusowie. Przy dolnej części nagrobka stoją dwie urny, w których spoczywają prochy dwóch córek generała - Agnieszki Dowbor-Muśnickiej i Janiny Lewandowskiej.
Odznaczenia[]
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
- Order Wojenny św. Jerzego IV Klasy (Rosja)
- Order św. Włodzimierza III Klasy (Rosja)
- Order św. Włodzimierza z Mieczami IV Klasy (Rosja)
- Order św. Anny z Mieczami II Klasy (Rosja)
- Order św. Anny z Mieczami III Klasy (Rosja)
- Order św. Anny z Mieczami IV Klasy (Rosja)
- Order św. Stanisława z Mieczami II Klasy (Rosja)
- Order św. Stanisława z Mieczami III Klasy (Rosja)
- Order Łaźni (Anglia)
- Komandor Orderu Korony Włoch
- Krzyż Wolności (Estonia)
- Allief Victory Medal