Historia Wiki

Janusz Albrecht ps. Wojciech, Ksawery, Ozimiński, Marian Jankowski (ur. 14 lutego 1892 roku w Kaliskach, zm. 6 września 1941 roku w Warszawie) – polski wojskowy, pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, zastępca Komendanta Głównego Związku Walki Zbrojnej, a później szef sztabu Komendy Głównej. Podczas kampanii wrześniowej dowódca 1. Pułku Szwoleżerów.

Biografia[]

Janusz Albrecht urodził się 14 lutego 1892 roku w Kaliskach, na terenie Imperium Rosyjskiego. Po wybuchu I wojny światowej dołączył do Legionów Polskich i służył w 1. Pułku Ułanów. Po kryzysie przysięgowym był internowany w Szczypiornie, ale udało mu się uciec i dołączył do Polskiej Organizacji Wojskowej. Od listopada 1918 roku służył w Wojsku Polskim. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1924 roku ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie i jako wykładowca trafił do Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu. W październiku 1927 roku został szefem Wydziału Wyszkolenia Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W styczniu 1930 roku został przeniesiony do Oddziału III Sztabu Głównego, a od grudnia 1932 roku był asystentem Inspektora Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. Później towarzyszył mu gdy ten został Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. W 1937 roku jako pułkownik objął dowództwo nad 1. Pułkiem Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Mazowieckiej Brygadzie Kawalerii płk. Jana Karcza.

Na jego czele uczestniczył w kampanii wrześniowej i walczył w bitwach w Lasach Królewskiech i pod Mławą. Dostał się do niemieckiej niewoli, ale udało mu się uciec i rozpoczął działalność konspiracyjną. W październiku 1939 roku został szefem Oddziału III i Wydziału III/C Planowania Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwa Polski. W styczniu 1940 roku objął stanowisko szefa sztabu Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, a od jesieni 1940 roku był zastępcą Komendanta Głównego gen. Stefana Roweckiego "Grota". 7 lipca 1941 roku w Warszawie został aresztowany przez Gestapo, w wyniku zdrady jednego z członków organizacji. Poddawany był brutalnemu śledztwu, podczas którego się załamał i wyjawił struktury oraz zadania oddziałów Komendy Głównej ZWZ. Niemcy chcieli by nakłonił Komendanta Głównego gen. Grota-Roweckiego do współpracy i 27 sierpnia 1941 roku odzyskał wolność. W zamian za zaniechanie akcji sabotażowych przez ZWZ, Niemcy mieli wstrzymać eksterminację polskiej ludności cywilnej i walkę z organizacjami konspiracyjnymi. Musiał złożyć oficerskie słowo honoru, że po rozmowie z Grotem powróci do aresztu. Komenda Główna odrzuciła propozycję i zaproponowała mu ukrycie na prowincji, ale odmówił. 6 września 1941 roku miało się odbyć spotkanie z Komendantem Głównym, ale w umówionym mieszkaniu przekazano mu jedynie list od gen. Roweckiego: "Kochany Januszu! Poszedłeś za daleko. Myślę, że znajdziesz właściwe rozwiązanie. Ściskam cię. Stefan". Płk. Janusz Albrecht napisał list pożegnalny do żony i córki, a następnie popełnił samobójstwo zażywając cyjanek potasu.

Spoczął na Cmentarzu Czerniakowskim w Warszawie.