Historia Wiki
Historia Wiki
Advertisement
Kleopatra III Berenika

Kleopatra Berenika III - przypuszczalne popiersie

Kleopatra Berenika III (z greki koine Κλεοπᾰ́τρᾱ Βερενίκη; translit. Kleopátrā Bereníkē) - krótko panująca na przełomie 81 i 80 p.n.e królowa hellenistycznego Egiptu z grecko-macedońskiej dynastii Ptolemeuszów (Lagidów). Ojcem Bereniki był egipski król Ptolemeusz IX Soter II Lathyros - syn faraona Ptolemeusza VIII Eurgetesa II Fyskona i jego bratanicy, Kleopatry III, a matką była najstarsza rodzona siostra Lathyrosa - Kleopatra IV. Mężem Bereniki był najpierw jej stryj Ptolemeusz X Aleksander I, z którym miała jedną córeczkę (nieznaną z imienia, prawdopodobnie zmarłą w dzieciństwie), potem własny ojciec, a następnie brat stryjeczny, Pt. Aleksander II, który przyczynił się do jej śmierci. Te kazirodcze praktyki lagidzkiego rodu były inspirowane staroegipskimi zwyczajami faraońskimi.

Nosiła dwie z trzech królewskich rodowych imion dynastii ptolemejskiej (poza Arsinoe). Imię Kleopatra oznacza w języku greckim ,,chwała ojca" (od kleos ,,chwała" i pater ,,ojciec"; por. Herakles - ,,chwała Hery"), a Berenika ,,niesiąca zwycięstwo" (od phero ,,nieść" i nike ,,zwycięstwo"). 

Życiorys[]

Kleopatra Berenika III przyszła na świat w 120 p.n.e w Aleksandrii, którą niedawno, dziesięć lat wcześniej odzyskał jej ojciec po krwawej wojnie domowej z Kleopatrą II. Cztery lata później jej dziadek z kolei zmarł rozdzielając imperium na trzy państwa. Rywalizacja między ojcem Berniki, a jej stryjem o przedział władztw doprowadziła do konfliktu, który początkowo Lathyros przegrał i pośpiesznie uciekł na bezpieczny Cypr i pozostawiając córkę w Aleksandrii, co wykorzystał Pt. Aleksander I, który w akcie ostatecznego zwycięstwa poślubił żonę pokonanego rywala w 105 p.n.e. Jednak Lathyros nie dał za wygraną i w 102 roku p.n.e spróbował odzyskać władze. Nie udało mu się to, ale król postanowił odesłać najpierw syna (103 p.n.e), a potem żonę (100 p.n.e) na bezpieczną wyspę Kos w dzisiejszej Grecji. W trakcie pobytu na wyspie lepiej poznała Pt. Aleksandra II, który był nieślubnym synem jej męża i stryja, a mimo to go zaadoptowała.

W 88 p.n.e musiała jednak wracać do Egiptu, gdy jej ojciec ostatecznie pokonał i zabił męża oraz wezwał córkę przed swoje oblicze. Kleopatra Berenike III tak postąpiła i w Aleksandrii Lathyros zawarł z nią ślub - prawdopodobnie jednak motywowany jedynie zachowaniem kazirodczej tradycji i nigdy nie będący skonsumowanym. Nie sprawiała ojcowi-mężowi kłopotów, a po zakończeniu wojny rzymskiego dyktatora Sulli z pontyjskim królem Mitrydatesem IV Eupatorem, razem sfinansowali odbudowę zniszczonych przez Rzymian Aten. Wdzięczni Ateńczycy wznieśli z brązu posągi Kleopatry i jej ojca. W Egipcie natomiast została deifikowana.

Niespełna osiem lat później umarł jej ojciec (grudzień, ewentualnie marzec 81 p.n.e), a ona na krótko, na jeden miesiąc (ewentualnie sześć), stała się samodzielną władczynią Cypru i Egiptu. Jej szczęście jednak nie trwało długo - od czasów Ptolemeusza II Filadelfosa przyjęła się tradycja współrządów męża i żony w państwie, a jej niedoszły adopcyjny syn - Ptolemeusz XI Aleksander II, popierany przez rzymskiego dyktatora Sullę zdołał zbiec z Kos i z pomocą protektora zmusił Kleopatrę do politycznego małżeństwa. 18 dni po ślubie Ptolemeusz IX Aleksander II, nie uzyskawszy od małżonki zgody na współudział w rządach, zabił Berenike III w 80 p.n.e i ogłosił się samodzielnym królem, lecz został szybko zamordowany przez rozwścieczony aleksandryjski tłum w gimnazjonie. 

Źródła[]

Advertisement