Wincenty Konstanty Kalinowski, zwany również Kastuś Kalinowski (biał. Вінцэнт-Канстанцiн Каліноўскі) (ur. 2 lutego 1838 roku w Mostowlanach, zm. 22 marca 1864 roku w Wilnie) – polsko-białoruski działacz niepodległościowy, powstaniec styczniowy, komisarz Rządu Narodowego na Litwę i Białoruś.
Bohater narodowy Polski, Białorusi i Litwy.
Biografia[]
Wincenty Konstanty Kalinowski, 1862 rok.
Wincenty Konstanty Kalinowski urodził się 2 lutego 1838 roku w Mostowlanach w obwodzie białostockim w Imperium Rosyjskim. Pochodził ze szlacheckiego rodu Kalinowskich herbu Kalinowa, wywodzących się z Mazowsza. Jego przodkiem był Andrzej Kalinowski, który poległ w bitwie pod Obertynem w 1531 roku. Jego rodzicami byli Szymon Kalinowski i Weronika z Rybińskich, która zmarła gdy Konstanty był dzieckiem. Jego wychowywaniem zajęła się macocha. W 1849 roku Kalinowscy kupili folwark Jakuszówka koło Świsłoczy, gdzie wychowywał się Konstanty.
W 1855 roku ukończył szkołę średnią w Świsłoczy i przeprowadził się do Moskwy, gdzie studiował prawo. Następnie przeniósł się do Petersburga , gdzie kontynuował studia i angażował się w działalność konspiracyjną przeciwko carowi. W 1860 roku osiadł w guberni grodzieńskiej, gdzie pod pseudonimem "Jaśko haspadar s pad Wilni" zaczął wydawać pismo po białorusku, skierowane do chłopów. Opowiadał się za niepodległością Litwy i powrotem do unii polsko-litewskiej, obroną języka białoruskiego i uwłaszczeniem chłopów. Ponadto był przeciwnikiem kościoła prawosławnego i chciał powrotu do kościoła unickiego.
W 1863 roku, po wybuchu powstania styczniowego zaangażował się w działalność Komitetu Prowincjonalnego Litewskiego w Wilnie i został komisarzem Rządu Narodowego na województwo grodzieńskie. W lecie 1863 roku został komisarzem na Litwę i dowodził wszystkimi oddziałami partyzanckimi na terenie dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ukrywał się w Wilnie pod przybranym nazwiskiem Ignata Witażenca. Wydawał czasopismo "Chorągiew Swobody" w języku polskim oraz odezwy do chłopów w języku białoruskim, nawołując ich do udziału w powstaniu.
10 lutego 1864 roku został wydany przez jednego ze swoich współpracowników i został aresztowany przez Rosjan. Przebywając w więzieniu napisał "listy spod szubienicy". Odmówił współpracy z władzami carskimi i został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Następnie zmieniono ją na powieszenie. Został stracony 22 marca 1864 roku w Wilnie i pochowany w anonimowej mogile powstańców na Górze Zamkowej.
Szczątki Konstantego Kalinowskiego zostały odkryte w lipcu 2017 roku. 22 listopada 2019 roku, wraz z innymi powstańcami (m.in. Zygmunt Sierakowski) został pochowany z wojskowymi honorami na cmentarzu na Rossie w Wilnie. W pogrzebie brali udział prezydent Polski Andrzej Duda, prezydent Litwy Gitanas Nausėda i wicepremier Białorusi Ihar Pietryszenko.
Ciekawostki[]
- Podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku, białoruscy ochotnicy walczący po stronie ukriańskiej utworzyli batalion imienia Kastusia Kalinowskiego.