Konstanty Konstantinowicz Rokossowski (ros. Константин Константинович Рокоссовский) (ur. 21 grudnia 1896 roku w Warszawie, zm. 3 sierpnia 1968 roku w Moskwie) – sowiecki wojskowy pochodzenia polskiego w stopniu marszałka ZSRR i marszałka Polski. W latach 1949-1956 minister obrony narodowej PRL, a w latach 1958-1962 wiceminister obrony ZSRR. Dwukrotnie nagrodzony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.
Biografia[]
Młodość i I wojna światowa[]
Konstantin Rokossowski w 1916 roku.
Konstanty Rokossowski urodził się 21 grudnia 1896 roku w Warszawie lub Wielkich Łukach. Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej. Wiosną 1912 roku uczestniczył w protestach fabryki dziewiarskiej, w której pracował. Został uwięziony na Pawiaku i stracił pracę. Po wybuchu I wojny światowej na ochotnika wstąpił do Armii Rosyjskiej i służył w kawalerii. Przeprowadził rekonesans w Nowym Mieście nad Pilicą, za co został odznaczony Krzyżem św. Jerzego IV stopnia. Później uczestniczył w bitwie pod Łodzią. Za walki pod Poniewieżem został przedstawiony do Krzyża św. Jerzego III stopnia, ale odznaczenia nie otrzymał. W lipcu 1915 roku został nagrodzony Medalem św. Jerzego, a w maju 1916 roku Krzyżem św. Jerzego III stopnia. Po abdykacji cara Mikołaja II wraz z pułkiem przeszedł na stronę bolszewików.
Wojna domowa[]
W grudniu 1918 roku dołączył do Czerwonej Gwardii, a następnie Armii Czerwonej. Uczestniczył w wojnie domowej i tłumił powstania chłopskie w rejonie Wołogdy, Buja, Halicza i Soligalicza. W lipcu 1918 roku trafił na Front Wschodni, gdzie walczył z oddziałami czechosłowackimi. W marcu 1919 roku dołączył do WKP(b). Podczas walki na noże zabił dowódcę 15. Omskiej Syberyjskiej Dywizji Strzelców gen. Nikołaja Wozniesieńskiego, za co otrzymał Order Czerwonego Sztandaru. W lipcu 1921 roku został ciężko ranny. W latach 1923-1924 walczył na Zabajkale.
Okres międzywojenny[]
W sierpniu 1925 roku wraz z Gieorgijem Żukowem i Andriejem Jeriomienką ukończył Wyższe Kursy Wyszkolenia Kadr Dowódczych Kawalerii, a do lipca 1928 roku był instruktorem wojskowym w Mongolii. Podczas konfliktu o Kolej Wschodniochińską dowodził 5. Samodzielną Brygadą Kawalerii i uczestniczył w operacji mandżursko-żalajnorskiej. W styczniu 1930 roku objął dowództwo nad 7. Samodzielną Dywizją Konną, a w marcu 1932 roku stanął na czele 15. Samodzielnej Kubańskiej Dywizji Kawalerii. Po wprowadzeniu stopni w Armii Czerwonej w 1935 roku, został mianowany komdiwem, a rok później stanął na czele 5. Korpusu Kawalerii. W czerwcu 1937 roku został wyrzucony z partii i w ramach tzw. wielkiej czystki, w sierpniu 1937 roku został aresztowany pod zarzutem powiązań z polskim i japońskim wywiadem. Był poddawany brutalnemu śledztwu, podczas którego stracił dziewięć zębów, złamano mu trzy żebra, bito młotkiem po palcach u stóp i symulowano jego egzekucję. Pomimo tego nie przyznał się do winy. Wolność odzyskał w marcu 1940 roku, za wstawiennictwem generałów Siemiona Timoszenki, Siemiona Budionnego i Gieorgija Żukowa. Został zrehabilitowany i przywrócony do służby wojskowej. W listopadzie 1940 roku objął dowództwo nad 9. Korpusem Zmechanizowanym w Kijowskim Okręgu Wojskowym.
II wojna światowa[]
Generał Konstanty Rokossowski.
Po rozpoczęciu operacji Barbarossa uczestniczył w bitwie w rejonie Dubno-Łuck-Brody i został mianowany do czwartego Orderu Czerwonego Sztandaru. W lipcu 1941 roku stanął na czele 4. Armii w miejsce aresztowanego i straconego gen. Aleksandra Korobkowa, ale z powodu ciężkiej sytuacji pod Smoleńskiem objął dowództwo nad grupą operacyjną. Później przemianowano ją na 16. Armię, a we wrześniu 1941 roku awansował na generała porucznika. Na początku bitwy pod Moskwą, jego siły zostały okrążone pod Wiaźmą, ale udało mu się opuścić okrążenie. Został odznaczony Orderem Lenina. W marcu 1942 roku został ciężko ranny odłamkiem i był operowany w szpitalu. W maju powrócił na poprzednie stanowisko, a w lipcu stanął na czele Frontu Briańskiego. We wrześniu 1942 roku objął dowództwo nad Frontem Dońskim. Uczestniczył w opracowywaniu operacji Uran, mającej na celu zniszczenie wojsk niemieckich nacierających na Stalingrad. 23 listopada okrążenie 6. Armii gen. Friedricha Paulusa zostało domknięte. Gen. Rokossowski otrzymał zadanie rozbicia okrążonych wojsk, a 15 stycznia 1943 roku otrzymał awans na generała pułkownika. 31 stycznia jego siły wzięły do niewoli feldmarszałka Paulusa. Otrzymał za to Order Suworowa. W lutym 1943 roku stanął na czele Frontu Centralnego i brał udział w operacji dmitriewsko-siewskiej. W kwietniu 1943 roku awansował na generała armii. Zasłużył się podczas bitwy pod Kurskiem, a następnie uczestniczył w operacjach czernihowsko-prypeckiej, homelsko-rzeczyckiej, kalinkowiczowsko-mozyrskiej i rohaczówsko-żłobińskiej. W październiku 1943 roku Front Centralny przemianowano na Front Białoruski. Później wraz z generałami Aleksandrem Wasilewskim i Gieorgijem Żukowem uczestniczył w planowaniu operacji Bagration. Rozpoczęła się ona 23 czerwca 1944 roku a siły gen. Rokossowskiego uczestniczyły w operacjach bobrujskiej, mińskiej i brzesko-lubelskiej. Sukces operacji zaskoczył nawet dowództwo Armii Czerwonej.
Alianccy generałowie pod Bramą Brandenburską, 1945 rok.
Niemiecka Grupa Armii Środek feldmarszałka Ernscta Buscha została niemal całkowicie rozbita. 29 czerwca został awansowany na marszałka, odznaczony Gwiazdą Marszałkowską, a następnego dnia otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Ponadto zyskał uznanie samego Józefa Stalina. Później brał udział w operacjach łomżyńsko-różańskiej i serockiej. W listopadzie 1944 roku stanął na czele 2. Frontu Białoruskiego, a nowym dowódcą 1. Frontu Białoruskiego został marszałek Żukow. Rokossowski czuł się rozczarowany, ale Stalin tłumaczył, że teren Prus Wschodnich i Pomorza jest równie ważny w nadchodzącej operacji berlińskiej. Marszałek Rokossowski ponownie udowodnił swój talent podczas operacji wschodniopruskiej i pomorskiej. Gdy Żukow nacierał na Berlin, wojska 2. Frontu Białoruskiego wiązały siły 3. Armii Pancernej gen. Erharda Rausa.
Okres powojenny[]
Marszałek Polski Konstantin Rokossowski.
W czerwcu 1945 roku został odznaczony Medalem Złotej Gwiazdy. Od lipca 1945 do 1949 roku tworzył i nadzorował Północną Grupę Wojsk w Polsce, a jej sztab ulokował w Legnicy. Prezydent Bolesław Bierut zwrócił się do Stalina z prośbą o przedzielenie do Polski marszałka Rokossowskiego, który wkrótce objął stanowisko ministra obrony narodowej. Pracował nad rozbudową i usamodzielnieniem Ludowego Wojska Polskiego. Był również wiceprzewodniczącym Rady Ministrów oraz członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR. Po śmierci Bieruta jego miejsce zajął Władysław Gomułka. 10 listopada 1956 roku został odwołany z zajmowanych stanowisko, a następnie wraz z grupą 500 sowieckich doradców powrócił do ZSRR. Został wiceministrem obrony ZSRR, a w październiku 1957 roku również głównym inspektorem Ministerstwa Obrony. Później dowodził Zakaukaskim Okręgiem Wojskowym. Nawet po śmierci Stalina pozostał jego zagorzałym zwolennikiem i nie darzył sympatią Nikity Chruszczowa. Wydał swoje wspomnienia.
Zmarł na raka prostaty 3 sierpnia 1968 roku w Moskwie. Spoczął na cmentarzu przy Murze Kremlowskim.