Patrol żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza podczas spotkania z sowieckimi pogranicznikami.
Korpus Ochrony Pogranicza – polska formacja zbrojna powołana w 1924 roku, w celu ochrony granicy wschodniej.
Historia[]
W dniach 21-22 sierpnia 1924 roku w trakcie obrad komitetu politycznego Rady Ministrów pod przewodnictwem Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego podjęto decyzję o utworzeniu osobnej formacji zbrojnej do ochrony granicy wschodniej przed sowiecką dywersją. Rozkaz utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza wydał gen. Władysław Sikorski 12 września 1924 roku. Jego dowódcą został gen. Henryk Minkiewicz, a pierwsze jednostki trafiły na granicę wschodnią w listopadzie 1924 roku. Do grudnia formacja liczyła około 25 000 żołnierzy. Głównymi zadaniami formacji była ochrona przed sowiecką dywersją, powstrzymanie nielegalnego przekraczania granicy i zwalczanie przemytu. Po opanowaniu sytuacji na granicy KOP umacniał polską państwowość na wschodnich krańcach Rzeczpospolitej. Powstały strażnice KOP, a żołnierze wspomagali mieszkańców w walce ze skutkami żywiołów. W 1926 roku powołano Szkołę Podoficerów Zawodowych Piechoty KOP w Ostrogu oraz Szkołę Podoficerów Zawodowych Kawalerii KOP w Niewirkowie. Ponadto istniała służba wywiadu i dywizjon żandarmerii. W 1929 roku dokonano reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza. Miejsce dotychczasowego dowódcy gen. Minkiewicza zajął gen. Stanisław Tessaro. W 1930 roku Batalion Szkolny KOP został przekształcony w Centralną Szkołę Podoficerów KOP Osowiec. W październiku 1930 roku dowódcą KOPu został płk. Jan Kruszewski. W kwietniu 1938 roku w związku z zagrożeniem wojennym rozpoczęto realizację planu mobilizacyjnego W. Wzmocniono oddziały KOP, a jednocześnie wydzielono oficerów, podoficerów i szeregowców do dywizji rezerwowych Wojska Polskiego. Ostatecznie oddziały formacji uległy osłabieniu. We wrześniu 1939 roku dotychczasowy dowódca gen. Kruszewski objął dowództwo nad Grupą Operacyjną Armii Prusy gen. Stefana Dąb-Biernackiego, a jego miejsce zajął gen. Wilhelm Orlik-Rückemann.
Żołnierze KOP podczas zatrzymania przemytników.
Podczas kampanii wrześniowej oddziały KOPu od pierwszych dni brały udział w walkach. Na Helu walczył batalion KOP Hel, a pod Węgierską Górką stacjonował batalion KOP Berezwecz. Żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza dowodzeni przez kpt. Władysława Raginisa uczestniczyli w bitwie pod Wizną. Po sowieckiej agresji na Polskę żołnierze formacji stawiali opór nowemu agresorowi. 4 kompania batalionu KOP Sarny kpt. Emila Markiewicza walczyła w rejonie Tynnego. Zgrupowanie KOP dowodzone przez gen. Orlika-Rückemanna odniosła zwycięstwo w bitwie pod Szackiem, ale po bitwie pod Wytycznem zostało rozwiązane.
Sowieci dopuścili się licznych zbrodni na żołnierzach formacji. Około 500 z nich zamordowano podczas zbrodni katyńskiej, a kolejnych 345 zaginęło w ZSRR. Podczas wojny obronnej 1939 roku poległo 600 znanych z imienia i nazwiska żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza.
Struktura organizacyjna[]
Dowódca Grupy KOP gen. Wilhelm Orlik-Rückemann
Stan na 1 września 1939 roku:
- Pułk KOP Wilno ppłk. Kazimierza Kardaszewicza
- Batalion KOP Orany kpt. Stanisława Gettera
- Batalion KOP Troki mjr. Sylwestra Krasowskiego
- Batalion KOP Niemenczyn mjr. Czesława Mierzejewskiego
- Batalion KOP Nowe Święciany kpt. Stefana Korzeniewskiego
- Pułk KOP Głębokie ppłk. Jana Światkowskiego
- Batalion KOP Łużki mjr. Franciszka Benrota
- Batalion KOP Podświle kpt. Franciszka Osmakiewicza
- Batalion KOP Słobódka mjr. Jana Bartłomieja Dymowskiego
- Batalion KOP Berezwecz mjr. Kazimierza Czarkowskiego
- Pułk KOP Wilejka ppłk. Józefa Kramczyńskiego
- Batalion KOP Budsław mjr. Mieczysława Baczkowskiego
- Batalion KOP Krasne mjr. Stanisława Starzyńskiego
- Batalion KOP Iwieniec kpt. Edwarda Nowrata
- Pułk KOP Snów ppłk. Jacka Jury
- Batalion KOP Stołpce ppłk. Stanisława Krajewskiego
- Batalion KOP Kleck kpt. Stanisława Zwojszczyka
- Pułk KOP Sarny ppłk. Nikodema Sulika
- Batalion KOP Bereźne mjr. Antoniego Żurowskiego
- Batalion KOP Rokitno mjr. Edwarda Szmoniewskiego
- Pułk KOP Zdołbunów ppłk. Władysława Węgrzyńskiego
- Batalion KOP Hoszcza ppłk. Władysława Węgrzyńskiego
- Batalion KOP Ostróg kpt. Sylwestra Trojanowskiego
- Batalion KOP Dederkały mjr. Stanisława Szablowskiego
- Pułk KOP Czortków ppłk. Marcelego Kotarby
- Batalion KOP Skałat ppłk. Franciszka Janusza
- Batalion KOP Kopyczyńce mjr. Stefana Tomaszewskiego
- Batalion KOP Borszczów kpt. Bronisława Krakowskiego