László Nánási

Ten artykuł został napisany w sposób nieobiektywny. Możesz pomóc Historia Wiki rozbudowując ją!

László Nánási senior z Rolandem Antoniewiczem w 1970 r

László Nánási senior (*1906 †1985) rolnik, polityk, dziennikarz. Osoba szczególnie zasłużona dla Polski i Polaków. W 1939r bierze udział w zoranizowaniu endeckiej Narodowej Partii Chłopskiej, jako „wolny strzelec” współpracuje z redakcją „Szabad Szó”, od 1945 r jest redaktorem, a potem redaktorem naczelnym gazety. Publikuje także w półopozycyjnym dzienniku „Magyar Nemzet”. Jego syn László Nánási junior jest dziennikarzem. W latach 1946-1947 jest kierownikiem wydziału organizacyjnego w centrali Narodowej Partii Chłopskiej, w 1946 r jest członkiem Biura Politycznego, w latach 1947-1949 zastępcą Sekretarza Generalnego i członkiem Krajowego Kierownictwa Narodowej Partii Chłopskiej. Od 1945 r do śmierci jest posłem do Parlamentu WRL z ramienia NPCh, a potem jako bezpartyjny. Od 1949 r do śmierci jest członkiem de facto fikcyjnej Rady Prezydialnej WRL. Od 1949 r jest zastępcą Sekretarza Generalnego a potem Prezesem Komisji Nadzorczej Krajowej Rady Spółdzielczości (Szövetkezetek Országos Szövetsége, SZÖVOSZ). W latach 1957-1964 sekretarz, potem do śmierci członek Prezydium Krajowej Rady Patriotycznego Frontu Ludowego (Hazafias Népfront). Od 1952 r Wiceprezes Krajowej Rady Pokoju (Országos Béketanács). Przez dwa dziesięciolecia był redaktorem naczelnym spółdzielczego tygodnika „Szövetkezet”.

Był jedynym politykiem, który z Janoszem Kadarem był na „ty”, ale faktycznie Kadara nigdy nie lubił, a nawet nienawidził, bo stale bezpodstawnie powoływał się na niego. Drażniło jego również to, że Mátyás Rákosi a potem Janosz Kadar traktował jego jako marionetkę (Węgrzy nazywali ich „bólogató Jancsi” — kiwający głową Jasiu). Kiedy będący z nim w zażyłej przyjaźni Roland Antoniewicz raz zapytał się jego: „powiedz Laci bácsi (wuja Laci - László), dlaczego po zdławieniu Rewolucji węgierskiej 1956 r zaprosiłeś Janosza Kadara do rodzinnego miasta Kisújszállás, ażeby akurat tam zorganizował swój pierwszy wiec w 1957 r i na dodatek tego jeszcze przemówił, z obrzydzeniem machnął ręką i podkreślił: »diabeł zapraszał jego, nie ja! — ale co miałem zrobić? Nie mogłem narażać mojej rodziny, bo bardzo łatwo mogli nas deportować do obozu pracy przymusowej w Recsk, tak więc nie sprostowałem jego kłamstwa! Od dr.Imre Földesa i ks. Miklósa Beresztóczy'ego wiedziałem, kim on był, zanim został politykiem, więc pal go licho!«. Faktycznie wszystkim pomagał jak tylko potrafił, czasami ratując ludzi uwięzionych, czy takich, którzy stracili egzystencję. Nigdy nikomu nie odmówił pomocy, nie potrafił nikomu powiedzieć »Nie«!  I to było powodem tego, że Rákosi czy Kadar ilekroć »obdarzyli« jego jakąś niby funkcją, nie powiedział »Nie«” — pisze Roland Antoniewicz w swoich sensacyjnych, bogato ilustrowanych dokumentami i zdjęciami wspomnieniach, od ponad 25 lat oczekujących na wydanie i wydawcę.

Faktem było, że ilekroć bezpieka chciała aresztować czy uwięzić Rolanda Antoniewicza — interweniował jako „członek Rady Prezydialnej WRL, bliski współpracownik Kadara”. Doskonale wiedział, że nikt nie śmie sprzeciwić się jemu, bo nie zna prawdy, faktu, że Rada Prezydialna WRL jest tylko fikcyjnym organem, albo inaczej: „jednoosobową firmą” Kadara, z której dyktator korzystał wtedy, kiedy o danym zagadnieniu czy projekcie ustawy nie chciał żadnych zbędnych dyskusji w Parlamencie! Ten fakt wykorzystał później Roland Antoniewicz, kiedy opierając się na László Nánásim i innych członkach Rady Prezydialnej WRL, spowodował usunięcie wcześniejszego kierownika wydziału nauki, kultury i oświaty KC partii Mihálya Kornidesza z funkcji Prezesa Magyar Televízió (Telewizji Węgierskiej), dzięki czemu ten trafił do lamusa kadrowiczów, ale efektem domino pociągnął za sobą najpierw członka Biura Politycznego i sekretarza KC WSPR, Wicepremiera Györgya Aczéla, a potem bardzo wielu innych polityków ze świty Janosza Kadara, co doprowadziło do upadku komuny na Węgrzech!

Działalność polonofilska

W latach II wojny światowej jako jeden z kierowników endeckiej Narodowej Partii Chłopskiej, na prośbę ks. Béli Varga z kierownictwa bartniej partii FKgP nawiązuje współpracę z Poselstwem RP oraz z Instytutem Polskim w Budapeszcie, przede wszystkim ze Zdzisławem Antoniewiczem w interesie udzielenia pomocy polskim uchodźcom, którzy od września 1939 r schronili się na Węgrzech. W tym celu mobilizuje znajomych chłopów zarówno w rejonie nadgranicznym z Polską we Wschodnich Węgrach, jak i wzdłuż granicy jugosłowiańskiej w Zachodnich Węgrach, ażeby udzielili nocleg i pomoc Polakom. Później razem z Tiborem Pethő i innymi członkami Narodowej Partii Chłopskiej pomagał w zbieraniu informacji o niebezpieczeństwach czychających na Polaków, którzy schronili się na Węgrzech. Kiedy Roland Antoniewicz w 1967 r powrócił na Węgry, przedstawił jego wielu przyjaciołon - opozycjonistom. W 1970 r jako jeden z pierwszych podpisał deklarację członka-założyciela Towarzystwa Przyjaźni Węgiersko-Polskiej i podał listę adresową tych opozycjonistów - byłych członków Narodowej Partii Chłopskiej, potem na bieżąco informował jego o działalności bezpieki w tej sprawie. Nie mógł jednak zapobiec rozbiciu Towarzystwa przez bezpiekę, bo za tym wnioskiem stało kilku członków Biura Politycznego WSPR, między nimi György Aczél, Antal Apró i Béla Biszku.

(Na podstawie książki Rolanda Antoniewicza: Koryfeusze węgierskiej komuny i ich wrogowie.- wspaniałego polsko-języcznego abecadła biograficznego, ilustrowanego wieloma zdjęciami i dokumentami, od ponad 20 lat oczekującego na wydanie i wydawcę.)

Ważniejsze książki

• Virágzó kolhozok országában (Budapeszt, 1950) - (W kraju kwitnących kołchozów — wrażenia z podróży do Związku Sowieckiego)
• Emlékezetből (Budapeszt, 1983) — (Z pamięci — wspomnienia).

Materiały źródłowe

• http://inacioangelos.wordpress.com/tag/nanasi-laszlo/
• http://bfl.archivportal.hu/id-536-miniszteri_sor_a_mauzoleum.html
• http://mek.oszk.hu/00300/00355/html//ABC10888/11128.htm
• Roland Antoniewicz: A parancs megölni - titokzatos gyilkosságok országszerte (Rozkaz: zabić - Tajemnicze morderstwa po całym kraju) - o mordowaniu węgierskiej opozycji - polonofilów) - wspaniałe węgiersko-języczne dzieło ilustrowane setkami zdjęć i dokumentów, od ponad 20 lat oczekujące na wydanie i wydawcę.
• Roland Antoniewicz: A bolsevik gestapo szorításában I-II (W mackach bolszewickiego gestapo I-II - wspomnienia) - wspaniałe obszerne węgiersko-języczne dzieło ilustrowane tysiącami zdjęć i dokumentów, od ponad 20 lat oczekujące na wydanie i wydawcę.
• Roland Antoniewicz: Koryfeusze węgierskiej komuny i ich wrogowie.- wspaniałe polsko-języczne abecadło biograficzne, ilustrowane wieloma zdjęciami i dokumentami, od ponad 20 lat oczekujące na wydanie i wydawcę.