Mieszko I − pierwszy historyczny władca Polan. Żył w latach ok. 930-992, a panował od 960 do 992 roku.
Rodzina[]
Rodzice[]
- Siemomysł
- nieznana z imienia matka
Bracia[]
- jeden nieznany z imienia
- Czcibor
Małżeństwa[]
- siedem żon pogańskich - przed 965 rokiem
- Dobrawa (965 - 977)
- Oda Dytrykówna (979/80 - 992)
Potomstwo[]
Z Dobrawą[]
- Bolesław I Chrobry (966 - 1025)
- Świętosława (968-972 - 1014)
Z Odą[]
- Mieszko (979/84 - 992)
- Świętopełk (979/85 - ?992)
- Lambert (980/990 - 992)
Biografia[]
Mieszko urodził się najprawdopodobniej około roku 930 (według Kroniki wielkopolskiej w 931 roku), jako syn pogańskiego władcy, Siemomysła. Jest to data szacunkowa i bardzo rozbieżna, bowiem historycy po dziś dzień spierają się na ten temat (biorą pod uwagę czasy między 930 a 945 rokiem).
Według zapisków ujętych w kronice Galla Anonima, Mieszko I od urodzenia miał być rzekomo niewidomy, aż do siódmego roku życia. Wówczas, w dniu jego urodzin, w cudowny i niewytłumaczalny sposób podczas biesiady miał odzyskać wzrok. Wydarzenie te w interpretacji historycznej przyjmuje się jako symboliczne - Mieszko miał być tym, który "wyprowadził nas z mroków pogaństwa w jasność Chrześcijaństwa".
Pierwszy dokument pisany na temat jego państwa oraz kultury jaka panowała w tamtejszym społeczeństwie pochodzą z około 965-966. Ibrahim ibn (ben) Jakob, Żyd z Tortossy, podróżnik, kupiec, handlarz niewolnikami i najpewniej szpieg na usługach muzułmańskich Maurów odbył podróż z poselstwem do Ottona - Cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i do pobliskich Czech, gdzie w swojej relacji ujął to w następujący sposób:
(...) A co się tyczy kraju Meśko, to jest on najrozleglejszy z ich [tj. słowiańskich] krajów. Obfituje on w żywność, mięso, miód i rolę orną [lub: rybę]. Pobierane przez niego [tj. Mieszka] podatki [stanowią odważniki handlowe]. [Idą] one [na] żołd mężów [tj. piechurów]. (...) Ma on trzy tysiące pancernych [podzielonych na] oddziały (...) Daje on tym mężom odzież, konie, broń i wszystko, czego tylko potrzebują. (...) A dar ślubny [jest] u Słowian znaczny, w czym zwyczaj ich [jest] podobny do zwyczaju Berberów. Jeżeli mężowi urodzą się dwie lub trzy córki, to one [stają się] powodem jego bogactwa, a jeśli się urodzi dwóch chłopców, to [staje się] to powodem ubóstwa. (...).
Do dzisiaj nie posiadamy żadnych pisemnych opracowań na temat przodków Mieszka. Wspomniany już Gall Anonim wymienia ich z imienia, opisując pojedynczymi zdaniami. Jednak wypada wierzyć, że istnieli. Mówi o tym polski archeolog - Józef Kostrzewski:
Nie ulega wątpliwości, że i dynastia piastowska nie rozpoczęła się dopiero z Mieszkiem, lecz sięga w głąb wieku IX, rozpoczynając się - zgodnie z przekazem Galla Anonima - od pradziadka Mieszka. Należy bowiem z góry wyłączyć, że państwo Mieszka I, opisane jako najrozleglejsze z zachodniosłowiańskich przez Ibrahima ibn Jakuba, stworzone zostało z niczego przez pierwszego historycznego władcę Polski. Zanim wiadomość o państwie polskim doszła do źródeł pisanych, tworzyło się ono z pewnością przez kilka pokoleń, rosnąc na drodze podbojów sąsiednich plemion polskich przez księcia gnieźnieńskiego.
W 963 roku kroniki zachodnie po raz pierwszy zanotowały imię Mieszka. Było to przy okazji wydarzeń związanych z margrabią saskim Marchii Wschodniej Gero, który wyprawił się z wojskiem na pobliskie ziemie Łużyczan i podbił ich, poddając swemu zwierzchnictwu.
Mieszko około roku 960 zaczął panować na terenach Polan, Mazowszan i Lędzian. Cztery lata później bronił swojego państwa przed dwukrotnym atakiem Wieletów pod dowództwem Wichmana Młodszego. Podczas jednej z bitew z wojskami Wieletów zginał nieznany z imienia brat Mieszka. W latach 965-966 Mieszko zaczął płacić trybut niemieckiemu cesarzowi z ziem aż po rzekę Wartę, gdyż obawiał się kolejnego zbrojnego ataku na swoje państwo ze strony Gerona. W 965, Mieszko zawarł pakt z Bolesławem I Srogi, księciem czeskim. Żeby umocnić porozumienie między państwami, Mieszko pojął za żonę córkę Bolesława Srogiego, Dobrawę. Nieprzychylny naszemu władcy niemiecki kronikarz Thietmar w taki sposób opisuje ciąg wydarzeń związanych z Dobrawą:
(...) W czeskiej krainie pojął on za żonę szlachetną siostrę Bolesława Starszego, która okazała się w rzeczywistości taka, jak brzmiało jej imię. Nazywała się bowiem po słowiańsku Dobrawa, co w języku niemieckim wykłada się: dobra. Owa wyznawczyni Chrystusa, widząc swego małżonka pogrążonego w wielorakich błędach pogaństwa, zastanawiała się usilnie nad tym, w jaki sposób mogłaby go pozyskać dla swej wiary. Starała się go zjednać na wszelkie sposoby, nie dla zaspokojenia trzech żądz tego zepsutego świata, lecz dla korzyści wynikających z owej chwalebnej i przez wszystkich wiernych pożądanej nagrody w życiu przyszłym. Umyślnie postępowała ona przez jakiś czas zdrożnie, aby później móc długo działać dobrze. Kiedy mianowicie po zawarciu wspomnianego małżeństwa nadszedł okres wielkiego postu i Dobrawa starała się złożyć Bogu dobrowolną ofiarę przez wstrzymywanie się od jedzenia mięsa i umartwianie swego ciała, jej małżonek namawiał ją słodkimi obietnicami do złamania postanowienia. Ona zaś zgodziła się na to w tym celu, by z kolei móc tym łatwiej zyskać u niego posłuch w innych sprawach. Jedni twierdzą, iż jadła ona mięso w okresie jednego wielkiego postu, inni zaś, że w trzech takich okresach. Dowiedziałeś się przed chwilą, czytelniku, o jej przewinie, zważ teraz, jaki owoc wydała jej zbożna intencja. Pracowała więc nad nawróceniem swego małżonka i wysłuchał jej miłościwy Stwórca. Jego nieskończona łaska sprawiła, iż ten, który Go tak srogo prześladował, pokajał się i pozbył na ustawiczne namowy swej ukochanej małżonki jadu przyrodzonego pogaństwa, chrztem świętym zmywając plamę grzechu pierworodnego. I natychmiast w ślad za głową i swoim umiłowanym władcą poszły ułomne dotąd członki spośród ludu i w szatę godową przyodziane, w poczet synów Chrystusowych zostały zaliczone...
W 966 roku, za namową Dobrawy, Mieszko zdecydował się przyjąć chrzest, by zdobyć potężnych chrześcijańskich sojuszników. W 967 roku Wichman Młodszy razem z Pomorzanami najechał ziemię Mieszka I. Książę z pomocą księcia Czech Bolesława I Srogiego zwyciężył wrogów w walnej bitwie i przyłączył Pomorze Zachodnie i ziemię lubuską do swojego państwa. Natomiast pięć lat później Mieszko bronił swojego kraju przed najazdem margrabiego niemieckiej Marchii Wschodniej, Hodona. 24 czerwca 972 roku wojowie Mieszka I pokonali siły Hodona. Zwycięstwo umocniło władzę Mieszka I na Pomorzu Zachodnim. Tamtejsi Słowianie przekonali się, że nie warto występować przeciwko tak mocnemu władcy. W 973 roku Mieszko I i Hodon spotkali się z cesarzem niemieckim Ottonem I na zjeździe w Kwedlinburgu Władca w ramach konsekwencji za uszczuplenie jego wojsk kazał Mieszku oddać jego syna, Bolesława jako niemieckiego zakładnika. Hodon nie poniósł żadnych konsekwencji i nadal władał swoją marchią. W tym samym roku Otton umarł, a Mieszko włączył się w walkę o koronę niemiecką, której ostatecznie nie wygrał. Dwa lata po śmierci Dobrawy, czyli w 979 roku Otton II najechał na Polskę, lecz Mieszko pokonał najeźdźców. W 981 roku Mieszko utracił Grody Czerwieńskie. W 985 roku Mieszko pomógł saskim wojownikom w tłumieniu buntu Połabianów. W roku 990 przyłączył on do Polski Śląsk i Małopolskę, a dwa lata później zmarł. Został on pochowany w Gnieźnie.
Państwo Mieszka I[]
Ciekawostki[]
- Tradycja dworska głosiła, iż przez pierwszych siedem lat życia Mieszko był niewidomy, a przejrzał dopiero w czasie postrzyżyn. Według Kroniki polskiej Galla Anonima fenomen ten tłumaczono w następujący sposób "[...] ślepota oznaczała, iż Polska przedtem była tak jakby ślepa, lecz odtąd [...] ma być przez Mieszka oświeconą i wywyższoną ponad sąsiednie narody".
Źródła[]
- Mieszko I, kolekcja Władcy Polski, Hachette 2009
- Boże igrzysko. Historia Polski, Norman Davies, wydawnictwo Znak, 2010
- Kronika Galla Anonima
- Kronika Thietmara
- Polska Piastów, Paweł Jasienica, wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2007