Operacja zaporoska – ofensywa wojsk Armii Czerwonej przeprowadzona przez lewe skrzydło Frontu Południowo-Zachodniego generała armii Rodiona Malinowskiego, trwająca w dniach 10-14 października 1943 roku. Operacja została przeprowadzona podczas bitwy o Dniepr, jako część operacji dolnodnieprzańskiej.
Przebieg[]
Przed bitwą[]
Dobrze przygotowany do obrony przyczółek zaporoski był broniony przez niemiecką 1. Armię Pancerną gen. Eberharda von Mackensena z Grupy Armii Południe feldmarszałka Ericha von Mansteina.
Siły Frontu Połduniowo-Zachodniego gen. Rodiona Malinowskiego składały się z 3. Armii Gwardii gen. Dmitrija Leluszenki, 8. Armii Gwardii gen. Wasilija Czujkowa, 12. Armii gen. Aleksieja Daniłowa oraz 17. Armii Lotniczej gen. Władimira Sudieca.
Sowieci zakładali silne uderzenie z północnego-wschodu, wschodu i południowego wschodu w kierunku Zaporoża. Armia Czerwona miała tam przewagę, ale brakowało jej zaopatrzenia.
23 września wojska Frontu Południowo-Zachodniego dotarły do Dniepru, a siły 6. Armii gen. Iwana Szlomina i 12. Armii gen. Aleksieja Daniłowa utworzyły przyczółek, głęboki na 7 i szeroki na 6 km. W dniach 4-5 października jednostki 12. Armii przeszły na lewy brzeg Dniepru.
Bitwa[]
Żołnierze Armii Czerwonej forsujący Dniepr.
Operacja rozpoczęła się 10 października 1943 roku. Żołnierze sowieccy przedarli się przez niemieckie linie obrony i 13 października dotarli pod Zaporoże. We wsi Bogdanówka zwołano zebranie sowieckiego dowództwa, na którym podjęto decyzję o szturmie na miasto. Jeszcze tego samego dnia około godziny 22 rozpoczęto atak używając około 200 czołgów i dział samobieżnych. 3. Armia Gwardii nacierała z południowego-wschodu. Główny atak przeprowadziła 8. Armia Gwardii wraz z 1. Korpusem Zmechanizowanym Gwardii gen. Iwana Russijanowa i 23. Korpusem Pancernym gen. Jefima Puszkina. 12. Armia nacierała z północnego-wschodu, wsparcie lotnicze zapewniała 17. Armia Lotnicza gen. Władimira Sudieca. Około godziny 2 w nocy, jednostki 23. Korpusu Pancernego wdarły się do miasta. Po zepchnięciu Niemców z południowej części miasta, czołgi wraz z piechotą 59. Dywizji Gwardii gen. Gieorgija Karamyszewa wdarły się do centrum miasta. Do rana miasto zostało całkowicie wyzwolone.
Po bitwie[]
Szybka sowiecka ofensywa uratowała elektrownie wodną na Dnieprze przed zniszczeniem. Sytuacja na południowym skrzydle frontu uległ polepszeniu, a Armia Czerwona parła na Krzywy Róg. Front Południowy gen. Fiodora Tołbuchina przeszedł na tyły wojsk niemieckich w Melitopolu. Likwidacja przyczółku zaporoskiego pozwoliła na izolacje wojsk niemieckich na Krymie.