Roman Rogiński (ur. 29 lutego 1840 roku w Łowickim, zm. 15 lutego 1915 roku w Sieniawie) – naczelnik powstania styczniowego powiatu bielskiego.
Przez wielu historyków, w tym marszałka Józefa Piłsudskiego był wysoko oceniany jako dowódca powstańczy.
Biografia[]
Roman Rogiński urodził się 29 lutego 1840 roku w Łowickim. Uczęszczał do Polskiej Szkoły Wojskowej we Włoszech. Od 1861 roku działał w organizacjach patriotycznych i brał udział w manifestacjach w Warszawie.
Organizował zjazd w Horodle. Związany był z ruchem Czerwonych i organizował struktury konspiracyjne w Radomsku i Suchedniowie. W 1862 roku wraz z Wojciechem Biechońskim wyjechał na studia do Polskiej Szkoły Wojskowej w Genui, a następnie do Cuneo. Przez Komitet Centralny Narodowy został mianowany komisarzem województwa podlaskiego.
Chwilę po wybuchu powstania styczniowego bezskutecznie atakował rosyjski garnizon w Białej. 2 lutego 1863 roku pokonał Rosjan, dowodzonych przez gen. Iwana Nostitza, w bitwie pod Białką. Udało mu się zorganizować oddział powstańczy w sile 1000 żołnierzy. Brał udział w bitwie pod Siemiatyczami, gdzie na wskutek słabej komunikacji i konfliktu z Władysławem Cichorskim został pobity i zmuszony do wycofania się na Litwę. Po serii potyczek z Wojskiem Rosyjskim poddał swój 150 osobowy oddział 3 marca 1863 w Turowie. Sam Rogiński został złapany przez miejscowych chłopów i wydany władzom rosyjskim. Podczas czterdziestodniowej kampanii Rogińskiego, jego oddział przebył około 900 kilometrów.
Podczas przesłuchań próbował zmniejszyć swoją rolę w powstaniu na Podlasiu i poszedł na współpracę z władzom rosyjską. Wyrok śmierci książę Konstanty zamienił mu na dwadzieścia lat wygnania na Syberię.
Przez pięć lat pracował w Usolu, a następnie przeniósł się do Irkucka. W 1870 roku, dzięki wstawiennictwu gen. Sinielnikowa został kierownikiem składu spirytusu w Witimie nad Leną. W 1890 roku cofnięto mu zakaz powrotu do kraju. W 1892 roku Rogiński powrócił do Królestwa Kongresowego, gdzie osiadł na Lubelszczyźnie.
Marsz powstańczych oddziałów Romana Rogińskiego przedstawiony na mapie.
Z Lubelszczyzny wyemigrował do Austro-Węgier, gdzie osiadł w Galicji u swojego syna. Do 1913 roku pracował jako buchalter leśny w Kumejkach.
Zmarł 15 lutego 1915 roku w Sieniawie.