Tarcza ROA
Rosyjska Armia Wyzwoleńcza (niem. Russische Befreiungsarmee, ros. Русская освободительная армия, ROA, Armia Własowa) – rosyjska kolaboracyjna formacja zbrojna, składająca się głównie z Rosjan.
Oficjalnym dowódcą formacji był generał Andriej Własow, były generał Armii Czerwonej, który dostał się do niewoli niemieckiej w lipcu 1942 roku. Rosyjska Armia Wyzwoleńcza teoretycznie podlegała pod Komitet Wyzwolenia Narodów Rosji, ale faktycznie jednostka wykonywała rozkazy Wehrmachtu.
Historia[]
Żołnierze Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej.
Generał lejtnant Andriej Własow, w początkowym okresie wojny z III Rzeszą dowodził kolejno IV Korpusem Zmechanizowanym, 37 Armią, 20 Armią, 2 Armią Uderzeniową i był jednocześnie zastępcą dowódcy Frontu Wołchowskiego. Po okrążeniu i rozbiciu jego armii, generał dostał się do niewoli 11 lub 12 lipca 1942. W niewoli zdecydował się na kolaborację i ogłosił tzw Deklarację Smoleńską, która mówiła o utworzeniu nowego państwa rosyjskiego i konieczności obalenia Stalina.
Jednocześnie rozpoczęto przygotowywania do powołania Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej, podporządkowanej Komitetowi Wyzwolenia Narodów Rosji z generałem Własowem na czele. Początkowo niemieckie dowództwo były przychylne temu pomysłowi i pozwolono Własowowi na wygłaszanie przemówień i agitacji na terenach zajętych przez Wehrmacht.
W kwietniu 1943 roku niemieckie Oberkommando des Heeres wprowadziło naszywki "ROA", dla rosyjskich ochotników służących w służbach pomocniczych Wehrmachtu. Noszenie naszywki miało mieć znaczenie propagandowe i stwarzać wrażenie dużej liczebności formacji. Naszywkę ROA nosili także Kozacy i przedstawiciele rosyjskich ludów azjatyckich. Faktycznie siły zbrojne ROA nie istniały, a ich znaczenie było jedynie propagandowe. Pomysłowi powołania rosyjskich formacji wojskowych początkowo sprzeciwiał się Adolf Hitler, który nie wierzył w ich lojalność. W lipcu 1943 roku gen Własow został umieszczony w areszcie domowym. Jedyną jednostką bojową ROA był Gwardyjski batalion ROA.
ROA prowadziła także szkoły propagandowe dla rosyjskich oficerów, którzy następnie wysyłani byli do niemieckich jednostek walczących na froncie wschodnim by wśród jeńców z Armii Czerwonej szukać żołnierzy zainteresowanych kolaboracją z III Rzeszą.
Od połowy 1943 roku w Berlinie działała Kwatera Główna gen Własowa, której komendantem był płk Konstantin Kromiadi. Wszystkie wschodnie formacje noszące naszywki ROA faktycznie podlegały niemieckiemu gen. Ernstowi Köstringowi, a gen Własow pełnił jedynie funkcje reprezentacyjne.
Pod koniec 1944 roku gen Andriejowi Własowowi udało się stworzyć własną formację zbrojną o nazwie Siły Zbrojne Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji, której żołnierze także nosili naszywki ROA. W jej szeregach znalazło się wielu dawnych Białych z czasów wojny domowej w Rosji oraz potomków białej emigracji.
Gen. Andriej Własow i gen. Fiodor Truchin.
Do dowództwa Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej należeli gen. Fiodor Truchin, gen. Iwan Błagowieszczenski, płk Grigorij Zwieriew, płk Siergiej Buniaczenko, płk Michaił Mieandrow.
Podczas powstania warszawskiego wśród niemieckich jednostek tłumiących powstanie znajdowało się kilka jednostek tatarskich, kałmuckich, azerskich, kozackich oraz jednostki Rosyjskiej Wyzwoleńczej Armii Ludowej pod dowództwem Bronisława Kaminskiego. Stąd też wziął się mit o Własowcach tłumiących powstanie warszawskie, chociaż faktycznie ich tam nie było.
Własowcy walczyli podczas powstania praskiego, gdzie opowiedzieli się po stronie czeskich powstańców. Na froncie zachodnim żołnierze ROA walczyli o Norymbergę.
Żołnierze Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej wiedząc jaki los ich spotka gdy trafią do niewoli sowieckiej, większością poddawali się aliantom zachodnim. Po wojnie większość z nich została przekazana ZSRR w ramach operacji Keelhaul. Część z nich, jak Andriej Własow, została zamordowana, reszta była skazywana na długie wyroki w łagrach na Syberii.
Zobacz też[]
- Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Ludowa
- Rosyjski Korpus Ochronny
- Legiony Wschodnie
- Ukraińska Armia Narodowa
- Ukraińska Armia Wyzwoleńcza