Pieczęć Rządu Narodowego.
Rząd Narodowy – tajny organ władzy istniejący podczas powstania styczniowego.
Historia[]
Ludwik Mierosławski.
W czerwcu 1862 roku w Warszawie, przez stronnictwo czerwonych powołany został Komitet Centralny Narodowy. Przygotowywał on powstanie zbrojne na terenie Królestwa Polskiego i ziem zabranych. Do zrywu miało dojść na wiosnę 1863 roku, ale w nocy z 14 na 15 stycznia, z polecenia margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, przeprowadzono brankę w Warszawie. Wobec tego postanowiono przyśpieszyć wybuch powstania, a Komitet Centralny Narodowy przekształcił się w Tymczasowy Rząd Narodowy.
Marian Langiewicz.
Utworzono tajną administrację i wybrano naczelników wojskowych w każdym województwie. 22 stycznia ogłoszony został manifest wzywający do walki i obiecujący uwłaszczenie chłopów. Zygmunt Padlewski miał zająć Płock i tam miał zostać proklamowany Rząd Narodowy. Atak na miasto się nie powiódł, ale w Warszawie, przez Stefana Bobrowskiego powołana została Komisja Wykonawcza Rządu Narodowego. Dyktatorem powstania został, przebywający w Paryżu Ludwik Mierosławski. 17 lutego 1863 roku przekroczył granicę z Królestwem Polskim, ale po klęskach w bitwach pod Krzywosądzem i Nową Wsią powrócił do Francji. 12 marca przedstawiciele stronnictwa białych, podając się za przedstawicieli Tymczasowego Rządu Narodowego, przekonali gen. Mariana Langiewicza do objęcia funkcji dyktatora. Po bitwie pod Grochowiskami Langiewicz przekroczył granicę z Austrią i został aresztowany. 21 marca w Krakowie, Stefan Bobrowski ogłosił przywrócenie Tymczasowego Rządu Narodowego. Po śmierci Bobrowskiego 12 kwietnia, w TRN do głosu doszli ludzie o umiarkowanych poglądach. 10 maja ogłoszono powstanie Rządu Narodowego Agatona Gillera.
Romuald Traugutt.
23 maja przedstawiciele stronnictwa czerwonych ukradli pieczęcie RN. 1 czerwca powołano Rząd Narodowy Franciszka Dobrowolskiego, który upadł 8 dni później. 14 czerwca powołano Rząd Narodowy Karola Majewskiego. Do rządu zaprosił on przedstawicieli białych i czerwonych oraz zwolenników Mierosławskiego. Wprowadzono podatek ofiary narodowej, ściągany od ludzi majętnych. We wrześniu 1863 roku, w wyniku klęsk militarnych i nasilenia terroru, doszło do rozpadu rządu Karola Majewskiego. 17 września przekazał on władzę Franciszkowi Dobrowolskiemu. Nowy rząd składał się głównie z przedstawicieli stronnictwa czerwonych. Ludwik Mierosławski został mianowany generalnym organizatorem wojska polskiego poza granicami zaboru rosyjskiego. Rosjanie aresztowali naczelnika Warszawy, Józefa Piotrowskiego, a Dobrowolski obawiając się aresztowania, przekazał władzę Romualdowi Trauguttowi. 17 października powstał nowy rząd. Traugutt dokonał reorganizacji sił powstańczych, przekształcając je w regularne wojsko. Utworzono cztery korpusy, dowodzone przez Michała Heydenreicha, Józefa Hauke-Bosaka i Jana Koziełł-Poklewskiego. Rząd upadł po aresztowaniu Traugutta 20 kwietnia 1864 roku. Pieczęcie przejął Bronisław Brzeziński, który powołał kolejny Rząd Narodowy i próbował przedłużyć powstanie. W październiku 1864 roku Brzeziński opuścił Warszawę, rozwiązując tym samym Rząd Narodowy.