Stanisław Brzóska (ur. 30 grudnia 1832 roku w Dokudowie, zm. 23 maja 1865 roku w Sokołowie Podlaskim) – polski duchowny rzymskokatolicki, powstaniec styczniowy, naczelny kapelan wojsk powstańczych. Ostatni powstaniec styczniowy.
Biografia[]
Stanisław Brzóska urodził się 30 grudnia 1832 roku w Dokudowie koło Białej Podlaskiej. Jego rodzicami byli Marceli Brzóska i Karolina z Enskajtów. Jego rodzina używała herbu Nowina. W 1849 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Kijowskim, a po trzech latach przerwał studia i rozpoczął naukę w seminarium w Janowie Podlaskim. 25 lipca 1858 roku został wikariuszem w Sokołowie Podlaskim. Około roku 1861 został przeniesiony do Łukowa. 10 marca 1861 roku został aresztowany przez władze rosyjskie, za głoszenie patriotycznych kazań. Został skazany na 2 lata twierdzy w Zamościu, ale opuścił ją po trzech miesiącach.
Stanisław Brzóska
Po wyjściu na wolność nawiązał kontakty z przedstawicielami stronnictwa czerwonych. Uczestniczył w przygotowaniach do powstania zbrojnego. Przez naczelnika wojennego województwa podlaskiego Walentego Lewandowskiego został mianowany naczelnikiem powiatu łukowskiego. 23 stycznia 1863 roku zaatakował garnizon łukowski. Przez Rząd Narodowy został mianowany naczelnym kapelanem wojsk powstańczych w stopniu generała. Uczestniczył w bitwach pod Siemiatyczami, Woskrzenicami, Gręzówką, Włodawą, Różą, Sławatyczami i Fajsławicami. Wiosną 1864 roku zorganizował 40 osobowy oddział konny, który został rozwiązany dopiero w grudniu.
W 1865 roku wraz z adiutantem Franciszkiem Wilczyńskim ukrywał się we wsi Krasnodęby-Spytki pod Sokołowem. Złapana przez władze carskie kurierka Antonina Konarzewska, w wyniku tortur, ujawniła kryjówkę ks. Stanisława Brzóski. W kwietniu 1865 roku wieś została otoczona przez wojska rosyjskie. Ks. Stanisław Brzóska wraz z adiutantem próbował uciec, ale został ranny w rękę i oboje dostali się do niewoli.
Przez sąd polowy został skazany na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok zatwierdził namiestnik Królestwa Polskiego Fiodor von Berg. Egzekucja odbyła się 23 maja 1865 roku na rynku w Sokołowie Podlaskim.
Stanisław Brzóska i Franciszek Wilczyński byli ostatnimi powstańcami styczniowymi.
21 stycznia 1933 roku przez prezydenta II RP Ignacego Mościckiego, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami.