Stanisław Skwarczyński (ur. 17 listopada 1888 roku w Wierzchni, zm. 8 sierpnia 1981 roku w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, prezes Prezydium Zarządu Koła Parlamentarnego Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1938 roku. Podczas kampanii wrześniowej dowódca południowego ugrupowania Armii Prusy, rozbitego podczas bitwy pod Iłżą.
Biografia[]
Stanisław Skwarczyński urodził się 17 listopada 1888 roku w Werzchni, na terytorium Austro-Węgier. Jego rodzicami byli Wincenty Skwarczyński i Maria z Gnoińskich. Miał starszego brata Adama, przyszłego działacza niepodległościowego i polityka. Wychowywał się w patriotycznej atmosferze.
Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie, a następnie studiował architekturę na Politechnice Lwowskiej. Był członkiem Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego. W 1914 roku dołączył do Legionów Polskich. Był kolejno dowódcą kompanii i batalionu 1. Pułku Legionów. 29 września 1914 roku został awansowany na podporucznika, a 15 czerwca 1915 roku na porucznika. W lipcu 1917 roku po kryzysie przysięgowym został siłą wcielony do armii austro-węgierskiej, z której zdezerterował. We wrześniu 1917 roku został komendantem Okręgu Łódź Polskiej Organizacji Wojskowej.
W listopadzie 1918 roku trafił do Wojska Polskiego. W grudniu został dowódcą III batalionu 28. Pułku Strzelców Kaniowskich. Walczył z Czechami na Śląsku, a następnie uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej. 31 sierpnia 1919 roku został dowódcą batalionu zapasowego, a 15 kwietnia dowódcą II batalionu 5. Pułku Piechoty Legionów. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził 5. Pułkiem Piechoty Legionów. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. W 1924 roku awansował na podpułkownika. 7 grudnia 1926 roku został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 3. Dywizji Piechoty w Zamościu. Od 8 sierpnia 1928 roku dowodził 3. Dywizją Piechoty Legionów. 25 października 1930 roku został dowódcą 1. Dywizji Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego w Wilnie.
Stanisław Skwarczyński w 1938 roku.
10 listopada 1930 roku przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego został awansowany po stopnia generała brygady. W styczniu 1938 roku przeszedł w stan spoczynku. Od stycznia 1938 roku przewodził Obozem Zjednoczenia Narodowego. Otwierał obrady sejmu V kadencji w 1938 roku. Był wolnomularzem i należał do loży Tomasz Zan w Wilnie.
Pod koniec sierpnia 1939 roku został dowódcą Korpusu Interwencyjnego. Był wyznaczony na dowódcę Grupy Operacyjnej "Wyszków", ale nie zdążył objąć dowództwa. Po rozpoczęciu wojny obronnej został dowódcą odwodu Armii Prusy, a następnie grupy operacyjnej swojego imienia w południowym ugrupowaniu Armii Prusy. Będąc w fatalnej kondycji psychicznej poniósł klęskę w bitwy pod Iłżą i rozkazał rozproszyć swoje siły oraz przebijać się za Wisłę.
Po klęsce wrześniowej ewakuował się do Rumunii, gdzie został internowany w obozie generalskim w Tŭlcea. 8 lutego 1941 roku wraz z 11 generałami został wydany III Rzeszy. Został osadzony w Oflagu VI E w Dorsten w zagłębiu Ruhry, a następnie w karnym oflagu w Dössel. Na wolność wyszedł w kwietniu 1945 roku i udał się do Londynu. Nie dołączył do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i nie udzielał się publicznie.
Zmarł 8 sierpnia 1981 roku w Londynie. Został pochowany na cmentarzu Elmers End.