Stanisław Franciszek Sosabowski (ur. 8 maja 1892 roku w Stanisławowie, zm. 25 września 1967 roku w Londynie) – polski wojskowy, generał brygady Polskich Sił Zbrojnych i dowódca 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
Biografia[]
Stanisław Sosabowski urodził się 8 maja 1892 roku w Stanisławowie, na terenie Austro-Węgier. Podczas nauki w gimnazjum uczestniczył w tajnych kółkach samokształceniowych. Należał do Organizacji Zarzewie, Armii Polskiej i Polskich Drużyn Strzeleckich. W 1913 roku został zmobilizowany do Armii Austro-Węgier. Brał udział w I wojnie światowej. W 1915 roku uczestniczył w bitwie pod Gorlicami, a później został ranny. W 1918 roku trafił do Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego, a od 1 listopada był kierownikiem Komisji Likwidacyjnej Generalnego Gubernatorstwa w Lublinie. Następnie rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. W 1919 roku trafił do Ministerstwa Spraw Wojskowych. Nie brał bezpośredniego udziału w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. W maju 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora. W 1923 roku ukończył kurs w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, a później trafił do Oddziału IV Sztabu Generalnego. W kwietniu 1927 roku otrzymał awans na podpułkownika, a rok później został zastępcą dowódcy 3. Pułku Strzelców Podhalańskich. Od grudnia 1929 roku był wykładowcą Wyższej Szkoły Wojennej i kierownikiem Katedry Operacyjnej Służby Sztabu. Od 1937 roku dowodził 9. Pułkiem Piechoty Legionów.
Podpułkownik Stanisław Sosabowski przed wojną.
Latem 1938 roku jego syn Stanisław zastrzelił się z pistoletu ojca, przez co ppłk. Sosabowski trafił do sanatorium. Tragedia nim wstrząsnęła. W lutym 1939 roku objął dowództwo nad 21. Pułkiem Piechoty w 8. Dywizji Piechoty płk. Teodora Furgalskiego, a po miesiącu awansował na pułkownika. Na czele pułku uczestniczył w kampanii wrześniowej i wyróżnił się w bitwie pod Mławą. Pod koniec września trafił do niemieckiej niewoli, z której udało mu się zbiec. W październiku 1939 roku dołączył do Służby Zwycięstwu Polski i dostał zadanie przedostania się do Francji, by złożyć raport o sytuacji w kraju rządowi na uchodźstwie. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski przekazał go do dyspozycji gen. Kazimierza Sosnkowskiego i został dowódcą piechoty dywizyjnej 1. Dywizji Piechoty Wojska Polskiego we Francji. Od kwietnia 1940 roku dowodził piechotą dywizyjną 4. Dywizji Piechoty gen. Rudolfa Dreszera. Podczas kampanii francuskiej dywizja nie została w pełni uzbrojona. W czerwcu 1940 roku wraz z żołnierzami jednostki ewakuował się do Wielkiej Brytanii. następnie stanął na czele nowotworzonej 4. Brygady Kadrowej Strzelców. Płk. Sosabowski postanowił z jednostki utworzyć pierwszą polską jednostkę spadochronową. We wrześniu 1941 roku Naczelny Wódz gen. Sikorski przemianował jednostkę na 1. Brygadę Spadochronową. We wrześniu 1943 roku brytyjski gen. Frederick Browning zaproponował utworzenie polsko-brytyjskiej dywizji spadochronowej, ale płk. Sosabowski odmówił.
Generałowie Stanisław Sosabowski i Frederick Browning.
W czerwcu 1944 roku otrzymał awans na generała brygady. Po wybuchu powstania warszawskiego żołnierze brygady wyrażali chęć pomocy walczącej stolicy, ale było to zbyt ryzykowne i zaniechano lotów do kraju. W jednostce doszło do małego buntu, a Brytyjczycy zagrozili rozbrojeniem brygady. Gen. Sosabowski podjął decyzję o przekazaniu 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej do dyspozycji Naczelnego Dowództwa Alianckich Sił Ekspedycyjnych. We wrześniu 1944 roku brygada uczestniczyła w operacji Market Garden i poniosła straty w pierwszych dniach trwania ofensywy. Gen. Sosabowski sprzeciwiał wysłaniu kolejnych żołnierzy polskich za Ren, obawiając się dalszych strat. Część żołnierzy dostała się do niewoli. W październiku 1944 roku gen. Sosabowski wraz z 1. Samodzielną Brygadą Spadochronową został wycofany do Wielkiej Brytanii. Otrzymał Krzyż Walecznych. W wyniku nacisków gen. Browninga, w grudniu 1944 roku na stanowisku dowódcy zastąpił go ppłk. Stanisław Jachnik, a gen. Sosabowski został Inspektorem Jednostek Etapowych i Wartowniczych. Ponadto próbowano na niego zrzucić winę za niepowodzenie operacji Market Garden. W 1948 roku został zdemobilizowany.
Wraz z żoną i niepełnosprawnym synem osiadł w Wielkiej Brytanii. Pracował jako robotnik i udzielał się w organizacjach kombatanckich.
Zmarł na zawał serca 25 września 1967 roku w szpitalu, w Londynie. Początkowo spoczął w kościele św. Andrzeja Boboli, ale w 1969 roku został ekshumowany i pochowany ponownie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.