Stefan Wyszyński (ur. 3 sierpnia 1901 r. w Zuzeli, zm. 28 maja 1981 r. w Warszawie) − polski biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny lubelski (1946-1948), arcybiskup metropolita warszawsko-gnieźnieński i prymas Polski w latach 1948–1981, kardynał prezbiter od 1953 r., doktor prawa kanonicznego, kaznodzieja, publicysta, kapelan duszpasterstwa Wojska Polskiego, inicjator Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego (1956).
Za swoją opozycyjną działalność w czasach PRL i antykomunistyczne poglądy inwigilowany przez represyjny system UB i SB oraz internowany przez władze komunisty. Z powodu swojej działalności w obronie godności ludzkiej i narodowej oraz sprawowaniem funkcji prymasa w milenium chrztu Polski nazywany jest Prymasem Tysiąclecia i często również mężem stanu.
Pośmiertnie (1994) odznaczony Orderem Orła Białego. Błogosławiony Kościoła katolickiego (od 2021 r.).
Biografia[]
Dzieciństwo[]
Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 o godz. 3:00 w Zuzeli na Podlasiu. Był synem Stanisława i Julianny. Tego samego dnia został ochrzczony w parafii Przemienienia Pańskiego w Zuzeli z rąk proboszcza ks. Antoniego Lipowskiego. W religijnej atmosferze domu rodzinnego uformował i pogłębił swoją wiarę, szczególnie kultu maryjnego, co było powodem wyboru przyszłej drogi życia konsekrowanego.
Prezbiteriat[]
Po ukończeniu Wyższego Seminarium Duchownego w 1924 przyjął święcenia kapłańskie. Potem studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim prawo, z którego zrobił doktorat, ekonomię i nauki społeczne. Jako ksiądz wykładał w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku, był pracownikiem sądu biskupiego i redaktorem naczelnym Ateneum Kapłańskiego.
Podczas II wojny światowej pełnił funkcję kapelana niewidomych na Lubelszczyźnie oraz w Laskach koło Warszawy. Jeszcze w latach trzydziestych był związany z środowiskiem działającego w Laskach księdza Korniłowicza. Podczas wojny był zaangażowany w konspirację. Miał pseudonim siostra Cecylia. Był m.in. tajnym wykładowcą, a także kapelanem Armii Krajowej, okręgu Żoliborz-Kampinos powstania warszawskiego i szpitala powstańczego w Laskach.
Prymas[]
Po wojnie ksiądz Stefan Wyszyński był rektorem seminarium we Włocławku i jednocześnie proboszczem w dwóch parafiach. W 1946 roku został mianowany biskupem diecezji lubelskiej, a po śmierci Augusta Hlonda w 1948 został mianowany arcybiskupem warszawsko-gnieźnieńskim i Prymasem Polski. W tym okresie organizował Kościół katolicki na Ziemiach Odzyskanych. Kierował odbudową warszawskich świątyń katolickich. Starał się też wypracować porozumienie Kościoła z rządem komunistycznym, za co był krytykowany przez konserwatystów i środowiska emigracyjne. W zamian za niekrytykowanie m.in. kolektywizacji rolnictwa, polski Kościół zyskał możliwość nauczania religii w szkołach i wydawania pism katolickich. Kiedy komuniści zaczęli łamać wcześniejsze porozumienia i rozpoczęli prześladowanie Kościoła, Stefan Wyszyński wydał memoriał protestacyjny Non possumus (Nie możemy). Został za to aresztowany i pozbawiony przez władze świeckie możliwości pełnienia funkcji kościelnych. Internowano go kolejno w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. W więzieniu napisał dziennik, który został wydany potem pod tytułem Zapiski więzienne. Zwolnienie kardynała z aresztu nastąpiło w 1956 w ramach październikowej odwilży. W tymże roku podpisano nowe porozumienie z władzami na mocy którego na kilka lat przywrócono religię w szkołach i uchylono mieszanie się państwa w obsadzanie stanowisk kościelnych.
W 1953 roku papież Pius XII mianował Stefana Wyszyńskiego kardynałem. Uczestniczył w czterech konklawe. W 1965 roku kardynał wystosował Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich w którym wzywał do pojednania między Polską a Niemcami. W 1966 roku zorganizował obchody Millenium Chrztu Polski. W latach 1980-1981 pośredniczył między władzami i Solidarnością. Prymas zmarł na chorobę nowotworową 28 maja 1981 roku w Warszawie. Pochowany został w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
Proces beatyfikacyjny[]
Proces beatyfikacyjny Prymasa Tysiąclecia rozpoczął się z inicjatywy Jana Pawła II w 1989 roku. Od tego momentu kardynałowi przysługuje tytuł Sługi Bożego.
Beatyfikacja miała nastąpić 7 czerwca 2020 na placu Piłsudskiego w Warszawie, przewodniczyć jej miał w imieniu papieża Franciszka – kard. Angelo Becciu – prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, jednak 28 kwietnia 2020 została ona zawieszona w związku z panującą pandemią COVID-19, po czym 23 kwietnia 2021 wyznaczono nową datę. Beatyfikacja odbyła się 12 września 2021 w świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie wraz z beatyfikacją Czcigodnej Służebnicy Bożej s. Róży Czackiej FSK, a uroczystościom w imieniu papieża Franciszka przewodniczył kard. Marcello Semeraro – prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych