Teresa Maria Czartoryska (ur. 01 stycznia 1923 w Gołuchowie, zm. 05. listopada 1967 w Sant Gallen) - polska harcerka, członkini Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, powstaniec warszawski.
Życiorys[]
Urodziła się 01 stycznia 1923 w majątku rodzinnym Gołuchowo. Była córką ks. Adama Ludwika Czartoryska, wnuka ks. Adama Jerzego Czartoryskiego, i jego żony Marii Ludwiki z d. Krasińskiej.
We wrześniu 1939 uciekając przed zbliżającym się frontem dotarła wraz z rodziną do Warszawy. Podczas oblężenia miasta jako harcerka służyła ochotniczo w sanitariatach wojskowych i szpitalach oraz pełniła funkcję kolporterki i łączniczki sztabu obrony miasta. W okresie okupacji niemieckiej zdała konspiracyjnie maturę i rozpoczęła tajne studia medyczne. Do wybuchu Powstania Warszawskiego ukończyła dwa lata studiów.
W 1942 r. dołączyła do batalionu ,,Gustaw". W 1944 r. wzięła udział w powstaniu warszawskim jako sanitariuszka, podlegała Sanitariatowi Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Po upadku powstania wyszła z Warszawy wraz z ludnością cywilną. Wraz z chorą matką trafiły po Powstaniu do Ojcowa pod Krakowem, do majątku rodzinnego matki (według innej wersji do Krakowa, zatrzymując się w Muzeum Czartoryskich).
Po zakończeniu wojny zamieszkała w Opolu. Po aresztowaniu w 1948 roku męża za przynależność do AK i skazaniu go na 7 lat więzienia pozostała do 1952 roku sama z trójką maleńkich dzieci bez żadnych możliwości podjęcia pracy (ze względu na arystokratyczne pochodzenie). Wspomagała ją miejscowa ludność. Chorowała na gruźlicę. Po 1956 r. mimo choroby zaangażowała się w pracę w harcerstwie. Była drużynową drużyny harcerskiej im. Bohaterów Monte Cassino przy Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu. Od 1956 roku należała do ZBoWiDu. Na początku 1967 roku za namową starszego brata, księcia Władysława Czartoryskiego, wyjechała na leczenie do Szwajcarii, gdzie przebywała przez 8 miesięcy w sanatorium, a następnie była operowana w St. Gallen. Niestety pomimo intensywnego leczenia zmarła w wieku 44 lat.