Litwa w swej długiej i zawiłej historii była zarządzana przez wielu mniej lub bardziej znaczących władców pochodzenia gockiego, rodzimie litewskiego, żmudzkiego lub ruskiego.
W czasach prehistorycznych i starożytnych byli to nieznani z imienia bałtyjscy posiadacze ziemscy (wieszpacowie), którzy w IV wieku n.e zostali pokonani przez przybyłych ze stepów ukraińskich wschodniogermańskich Ostrogotów dowodzonych przez Hermanaryka. Hegemonia gocka nie trwała jednak zbyt długo i zakończyła się najprawdopodobniej ok. 350 roku, gdy nadczarnomorskie królestwo ostrogockie zostało podbite przez Hunów Balambera, a jego wielki król popełnił samobójstwo. Od VIII wieku począwszy ziemie litewskie próbowali bezskutecznie podporządkować sobie wikińscy jarlowie, a w czasach scentralizowanej państwowości - Duńczycy Waldemara I Wielkiego. Działania Normanów spełzły jednak na niczym, co pozwoliło Bałtom na stworzenie rodzimych państewek, które pod koniec XII i XIII wieku n.e podporządkowali sobie to niemieccy krzyżowcy zreszeni w zakon krzyżacki to Litwini wielkiego księcia Mendoga.
Mendog z dynastii Ryngoldowiczów był pierwszym poświadczonym historycznie kunigasem litewskim, który panował nad całą Żmudzią i Auksztotą. Podbił on również pół-litewską (patrz: Dzukia) i na wpół-ruską Ruś Czarną i tymczasowo zajął księstwo połockie rozpoczynając litewską ekspansje na ruskie księstewka. Mendogowi udało się uzyskać koronę królewską za cenę przyjęcia chrztu, ale już po dziesięciu latach od koronacji na przedostatniego w historii króla Litwy został zamordowany w wyniku spisku Dowmunta z Nalszczan. Po skrytobójstwie Mindawe jego sukcesorem został jeden ze spiskowców na jego życie - Treniota. Był on władcą antychrześcijańskim i despotycznym, który w trakcie swych krótkich, trwających zaledwie rok rządów wymordował wielu stronników poprzednika i potencjalnych pretendentów do władzy. Po tym, jak Treniotę zgładzili dawni poplecznicy Mendoga w 1264 roku na Litwę powrócił najstarszy, jedyny ocalały syn Mindawego, który w między czasie nawrócił się na prawosławie. W trakcie swego trzyletniego panowania współpracował z kniaziem halicko-wołyńskim Szwarnem, scentralizował Auksztotę i podporządkował sobie Połock, ale ostatecznie powrócił do klasztoru abdykując na rzecz Szwarny, który jednak nie cieszył się dobrą opinią wśród Litwinów i zmarł w dwa lata później w 1269. Od tej pory wszyscy następni wielcy książęta litewscy aż do 1385 roku będą wyznawcami tradycyjnego, bałtyjskiego wielobóstwa. Następcą Szawrny okazał się być jeden z jego licznych przeciwników - Trojden, który odniósł wiele wspaniałych zwycięstw nad Krzyżakami i rozgromił Tatarów nad rzeką Niemen.
Kształtowanie się monarchii i państwowości[]
|
Ta strona to zalążek artykułu. Możesz pomóc Historia Wiki rozbudowując ją!
|
W czasach poprzedzających panowanie Mendoga wśród Bałtów zamieszkujących w starożytności rozległy obszar między ujściem Wisły i Windawy na zachodzie, a dorzeczem Oki na wschodzie aż po źródło Słuczy na południu wykształcił się od V wieku p.n.e drastyczny podział społeczeństwa, gdy wielka wspólnota ogólnobałtyjska uległa dezintegracji za sprawą znacznego rozwoju technik rolniczych i sił twórczych. Nowe, ulepszone narzędzia wykonane z żelaza umożliwiły bowiem znacznie większą wydajność niż dawniej, a co za tym idzie - członkowie nadrzędnej wspólnoty byli w stanie zakładać własne, niezależne od nikogo gospodarstwa rolne. W ten oto sposób zanikła konieczność współpracy i obopólnych korzyści, a narodziły się więzi bliższego pokrewieństwa zamkniętego w rodzinie/rodzie, gdyż po śmierci niezależnego posiadacza ziemskiego jego majątek i własność ziemska była dziedziczona przez jego najbliższych krewnych. Podział wspólnej ziemi litewskiej i białoruskiej na pomniejsze jednostki terytorialne nie były dla wszystkich korzystne, gdyż stopień urodzajności jest silnie zróżnicowany w zależności od terytorium. Podczas, gdy jedni obfitowali w dobrobycie tak inni sięgali granicy ubóstwa.
Do tego wszystkiego doszło również otworzenie przez Rzymian w I wieku n.e bursztynowego szlaku, którego celem stały się obfitujące w złoża bursztynu wybrzeża Morza Bałtyckiego. Tak więc nadbrzeżni Estowie czerpali spore zyski z handlu, podczas gdy ich krewniacy żyjący w głębi kontynentu takiego monopolu nie posiadali. Przełożyło się to w rezultacie na nierówność majątkową. Biedniejsi, żeby móc się utrzymać zmuszeni byli zatrudniać się u bogatszych. Tego typu zjawisko rozpowszechniło się zwłaszcza w VII - VIII wieku n.e wraz z kolejnymi ulepszeniami gospodarki rolnej (rozpowszechnienie się na Litwie metody ornej uprawy ziemi) oraz zbytnim zwiększeniem się produkcji żywności względem zapotrzebowań. Od tego czasu bogate rody ziemskie ostatecznie zaniechały bezpośredniej pracy w polu rezerwując pracę fizyczną i inne obowiązki dla biedoty, którą nazywali po litewsku - valstietija ("Chłopi"), która w zamian otrzymywała nadwyżkę zbiorów, a także ochronę osobistą w formię nagrody. Z kolei valstietijowie załatwiali wszelkie formalności prawne na litewskim zgromadzeniu ludowym (wiecu) i nazywali swych bogatych panów wieszpacami, którzy porzuciwszy życie na roli mogli w pełni oddać się zarówno ochronie rodzimych włości, jak i zdobywaniem nowych po przez walkę z rywalami.
Poszczególni wieszpacowie, aby uzyskać przewagę nad licznymi przeciwnikami zaczęli wchodzić w lokalne sojusze z innymi wodzami, których gwarantem wierności zabezpieczającym obie strony przed zdradą było nierzadko polityczne małżeństwo członków sprzymierzonych rodów. Gdy więc jedna rodzina możnowładcza wymierała jej wszystkie posiadłości przejmował inny ród z nią przez wcześniejsze mariaże skoligacony na zasadzie pradawnej metody dziedziczenia przez pokrewieństwo. Równocześnie chciwi zwycięscy zagrabiali gospodarstwa pokonanych wraz z tamtejszymi valstietijami, którzy z czasem stali się wręcz własnościom prywatną swych kunigasów i musieli stawiać się na ich wezwanie do wojska. Tymczasem prywatne wojenki wśród powoli jednoczących się Litwinów zaczęli wykorzystywać między IX, a XI wiekiem n.e Rusini i Wikingowie. Nie mniej jednak Litwini wciąż walczyli w tym czasie głównie ze swoimi pobratymcami aż w wyniku tych wszystkich walk - upadku i dominacji starych i nowych graczy regionalnych - od XI wieku począwszy na terenie Auksztoty wykształciły się już cztery scentralizowane, stałe władztwa plemienna rządzone przez najpotężniejszą rangą wieszpaców - kunigasów.
- Nalszczany (Nalšėnai)
- Dziawołtwa (Deltuva)
- Naris (lub Auksztota, od której pochodzi nazwa późniejszej krainy geograficzno-historycznej)
- Litwa (Lietuva)
Władcy legendarni[]
Władcy historyczni[]
Okres pre-państwowy[]
IV wiek n.e []
Po najeździe sprzymierzonych z Antami i Alanami Hunów i śmierci Hermanaryka nadczarnomorskie królestwo Ostrogotów najprawdopodobniej ograniczyło się do regionu stepowego i upadło na ziemiach Bałtów. Bunt wasala Winitara położył ostatecznie kres jego państwa, które zostało podzielone między huńskich Kutigurów, Utigurów i Onogurów, a Ostrogoci zostali wyparci do Panonii.
XI wiek n.e[]
| Imię | Lata sprawowania władzy | Informacje |
|---|---|---|
| Nethimer | 1008 n.e? |
Pogański władca bałtyjski (pruski, jaćwiński lub litewski), który w 1008 roku gościł na swym dworze chrześcijańskiego misjonarza z nadania Bolesława I Chrobrego - Brunona z Kwerfurtu, który po pewnych trudnościach ostatecznie przekonał Nethimera oraz wiecującą starszyznę (300 osób) do przyjęcia chrztu. Nie spodobało się to pewnemu pogańskiemu szlachcicowi imieniem Zebeden, który zorganizował na powracającego duchownego i jego towarzyszy zasadzkę, z której uszedł z życiem tylko jeden mnich, który w rok później spisał Roczniki Kwedlinburskie, gdzie pojawia się pierwsza historyczna wzmianka o Litwie w kontekście miejsca, gdzie męczeńską śmierć poniósł przyszły święty. Dalsze losy Nethimera pozostają nieznane. Być może porzucił chrześcijaństwo lub je do końca życia zachował i stał się władcą sfery wpływów Polski. |
XIII wiek n.e[]
Przywódcy konfederacji plemion litewskich []
| Imię | Lata panowania | Informacje |
|---|---|---|
| Žvelgaitis | ??? - 1205 n.e | Žvelgaitis był albo pierwszym historycznie poświadczonym przywódcą konfederacji plemion litewskich bądź jedynie niższej rangi kunigasem władztwa Lietuva. Tak czy inaczej znany jest on jedynie ze słynnej wyprawy łupieżczej, która w 1205 roku wdarła się na terytorium państwa zakonnego Arcybiskupa Rygi i Rycerstwa Kawalerów Mieczowych, a dotarła aż do Estonii, którą Litwini złupili i wzięli w niewolę wielu estońskich tubylców. W trakcie jednak powrotu na Litwę siły kunigasa zostały rozbite przez Zemgalów, których król przyjął chrzest i stał się poplecznikiem władzy w Rydze, którą litewscy poganie zwalczali. Žvelgaitis poniósł śmierć na Łotwie w pobliżu dzisiejszej wsi Ropaži. |
| Dangerutis | 1205? - 1213 n.e | Dangerutis był przypuszczalnie pierwszym lub drugim historycznie poświadczonym przewodniczącym konfederacji plemion litewskich. Aktywnie działał przeciwko Arcybiskupstwu Ryskiemu i Zakonowi Kawalerów 9/Mieczowych efektywnie najeżdżając na ziemie łotewskie i estońskie. Zawarł antyniemiecki sojusz z Łatgalami oraz Rusią Nowogrodzką, ale ostatecznie został przechwycony i uwięziony przez Niemców w zamku Cēsis. Gdy jego stronnikom nie udało się uzbierać odpowiedniego okupu popełnił samobójstwo w 1213 roku n.e. |
| Steksys | 1213 - 1214 n.e | Stekstys był przypuszczalnie drugim lub trzecim historycznie poświadczonym przewodniczącym konfederacji plemion litewskich. Zastąpił miejsce Dangerutisa, który popełnił samobójstwo w niewoli i podobnie, jak poprzednik próbował szkodzić Arcybiskupstwu Ryskiemu i podległym mu kawalerom mieczowym, ale już w rok później od przejęcia stanowiska zginął w trakcie kampanii łupieżczej wymierzonej w ryską Liwonię w okolicach miejscowości Lielvārde w 1214 roku n.e. |
| Żywibund | 1214 - po 1219 n.e | Żywibund był przypuszczalnie trzecim lub czwartym, a zarazem ostatnim historycznie poświadczonym przewodniczącym konfederacji plemion litewskich. Pozyskał stanowisko najpewniej po śmierci Steksysa w 1214 roku i dopuścił do współrządów dwóch osieroconych synów swego poprzednika - Wilikajła i Dowiata, a następnie wobec rosnącej potęgi kunigasa Ryngolda także i jego dziedziców - Dowsprunka i Mendoga. W 1218 wysłał swoich litewskich ambasadorów w nieznanym celu do ruskiego Włodzimierza Wołyńskiego na dwór Daniela I Halickiego, co zostało zaświadczone przez kronikę gustyńską, która również poświadcza, że Żywibund był już w 1218 w podeszłym wieku. W rok później (1219) ostatecznie podpisał pakt pokojowy z księstwem halicko - włodzimierskim, gdzie był wymieniony na pierwszym miejscu, co może oznaczać, że po mimo aż czterech współrządców udało mu się zachować pozycję dominującą aż do swej śmierci, do której doszło między 1219, a 1238 rokiem. Przypuszczalnie zmarł ze starości lub został zamordowany przez Ryngoldowiczów (Dowsprunka lub Mendoga), co położyło kres istnienia konfederacji plemion litewskich. |
Nalszczany[]
| Imię | Lata panowania | Informacje |
|---|---|---|
| Dowiat | 1214 - po 1219 n.e | Dowiad został wzmiankowany jedynie w traktacie pokojowym między konfederacją plemion litewskich, a księstwem halicko-wołyńskim z 1219 roku, jako brat Wilikajło i drugi po Żywibundzie (z którym współpracował) "starszy" kunigas związku plemiennego. Przypuszczalnie był synem Steksysa (czym najpewniej zawdzięczał swą pozycję) i panował wspólnie z bratem na Nalszczanach. Rezydował przypuszczalnie w Malatach i został zamordowany wspólnie z bratem przez Mendoga, który przydzielił jego strefę wpływów najpierw Gerdeniowi, a następnie swemu siostrzeńcu - Lengewinowi. |
| Wilikajło | 1214 - po 1219 n.e | Wilikajło został wzmiankowany jedynie w traktacie pokojowym między konfederacją plemion litewskich, a księstwem halicko-wołyńskim z 1219 roku, jako brat Dowiata i piąty po Żywibundzie, Dowiacie, Dowsprunku i Mendogu "starszy" kunigas związku plemiennego. Przypuszczalnie był synem Steksysa i panował wspólnie z bratem na Nalszczach. Rezydował przypuszczalnie w Niemenczynie i został zamordowany wspólnie z bratem przez Mendoga, który przydzielił jego strefę wpływów najpierw Gerdeniowi, a następnie swemu siostrzeńcu - Lengewinowi. |
| Milgerinas | ??? n.e | Milgerinas jest enigmatyczną postacią wymienioną jedynie w ,,Rymowanej Kronice Liwońskiej" - niemieckim dziejopisie, jako kunigas sprzeciwiający się polityce zjednoczeniowej Mendoga, który we współpracy z innymi książętami uwięził bratanka wielkiego księcia - Lengewina, który został odesłany w charakterze jeńca do Rygi, ale później Lengewin został wykupiony przez Ryngoldowiczów i uwolniony. W późniejszym czasie Milgerinas przyjął chrzest w obrządku rzymskim, uznał się wasalem krzyżackiego państwa zakonnego i uczestniczył w niemieckich najazdach na Litwę. Przypuszcza się, że panował gdzieś na Nalszczanach (ewentualnie na Dziawołtwie) lub w Selonii. |
Dziawołtwa[]
| Imię | Lata panowania | Informacje |
|---|---|---|
| Pukeikis | 1219 (?) - 1240 (?) n.e | Pukeikis był jednym z 21 kunigasów wzmiankowanych w latopisie hipackim, którzy zawarli traktat pokojowy z Rusią halicko-wołyńską. Wymieniony został pod imieniem Pukeik w kronice, jako jeden z książąt Dziawołtwy. Przypuszczalnie był członkiem konfederacji plemion litewskich i został zamordowany przez Ryngoldowiczów w okresie jednoczenia Litwy. Dodatkowo niekiedy uważa się, że nazwa średniowiecznego grodziska Buteikiai (stanowisko archeologiczne w północnej Litwie) może się do niego odwoływać lub nawet, że była to jego siedziba władcza. |
| Bikšys | 1219 (?) - 1260 n.e | Bikšys był jednym z 21 kunigasów wzmiankowanych w latopisie hipackim, którzy zawarli traktat pokojowy z Rusią halicko-wołyńską. Jego imię zostało zaświadczone w kronice w kontekście jednego z książąt Dziawołtwy. Najprawdopodobniej początkowo był członkiem konfederacji plemion litewskich możliwie spokrewnionym jakoś z Ryngoldowiczami, a w okresie jednoczenia Litwy przyjął zwierzchnictwo Mendoga stając się tym samym jego wasalem unikając losu Pukeikisa i zachowując częściową władzę. W okresie uzurpacji Towciwiłła dochował wierności swemu panu walcząc po jego stronie przeciwko Wikintasowi. Był jednym ze świadków zatwierdzenia umowy krzyżacko-litewskiej z 1260 roku i przypuszczalnie zmarł w jakiś czas później, a od tego czasu jego ziemię były odtąd bezpośrednio kontrolowane przez Mendoga i jego następców. |
| Ligeikis | 1219 (?) - 1260 n.e | Ligeikis był jednym z 21 kunigasów wzmiankowanych w latopisie hipackim, którzy zawarli traktat pokojowy z Rusią halicko-wołyńską. Jego imię zostało zaświadczone w kronice w kontekście jednego z książąt Dziawołtwy. Najprawdopodobniej początkowo był członkiem konfederacji plemion litewskich, a w okresie jednoczenia Litwy przyjął zwierzchnictwo Mendoga stając się tym samym jego wasalem unikając losu Pukeikisa i zachowując częściową władzę. Był jednym ze świadków zatwierdzenia umowy krzyżacko-litewskiej z 1260 roku i przypuszczalnie zmarł w jakiś czas później, a od tego czasu jego ziemię były odtąd bezpośrednio kontrolowane przez Mendoga i jego następców. |
Litwa właściwa (Lietuva)[]
| Imię | Lata panowania | Informacje |
|---|---|---|
| Žvelgaitis | ??? - 1205 n.e | Žvelgaitis był albo pierwszym historycznie poświadczonym przywódcą konfederacji plemion litewskich bądź jedynie niższej rangi kunigasem władztwa Lietuva. Tak czy inaczej znany jest on jedynie ze słynnej wyprawy łupieżczej, która w 1205 roku wdarła się na terytorium państwa zakonnego Arcybiskupa Rygi i Rycerstwa Kawalerów Mieczowych, a dotarła aż do Estonii, którą Litwini złupili i wzięli w niewolę wielu estońskich tubylców. W trakcie jednak powrotu na Litwę siły kunigasa zostały rozbite przez Zemgalów, których król przyjął chrzest i stał się poplecznikiem władzy w Rydze, którą litewscy poganie zwalczali. Žvelgaitis poniósł śmierć na Łotwie w pobliżu dzisiejszej wsi Ropaži. |
| Ryngold | 1205 (?) - 1219 n.e |
Ryngold jest - w odróżnieniu od następcy i poprzednika - postacią pół-legendarną, a nie w pełni historyczną. Przypuszczalnie był synem Algimantasa, przedstawiciela mitycznej dynastii Palemonowiczów, a ojcem Dowsprunka i Mendoga oraz założycielem nowego, monarchicznego rodu zwanego Ryngoldowiczami. Najprawdopodobniej w trakcie swych rządów skupił się na sprawach zewnętrznych budując potęgę władztwa Lietuva (Litwy) i podstawy przyszłego państwa litewskiego. Zmarł z całą pewnością przed 1219 rokiem n.e pozostawiając władzę dwóm synom: Mendogowi i Dowsprunkowi. |
| Dowsprunk | 1219 n.e - 1238 n.e |
Najstarszy syn pół - legendarnego Ryngolda, który wspólnie z bratem zarządzał władztwem Lietuva po śmierci ojca. Wymieniony jest z młodszym Mendogiem, jako jeden z pięciu przywódców konfederacji plemion litewskich, który zawarł pokój z kniaziem halickim - Danielem. który był wówczas uwikłany w walki na Rusi. Przypuszczalnie kontynuował misje jego ojca w umacnianiu pozycji Lietuvy (Litwy) względem sąsiadu biorąc ślub z nieznaną siostrą słynnego księcia żmudzkiego Wikintasa. Owocem tego związku byli bracia Towciwiłł i Edywid oraz ich niewymieniona z imienia siostra - żona Daniela halickiego. W 1238 roku n.e Mendog nazywany jest "najwyższym królem", co oznacza, że Dowsprunk już wtedy nie żył - być może zamordowany przez młodszego brata, który stworzył państwo litewskie; |
Auksztota właściwa (Neris)[]
| Imię | Lata panowania | Informacje |
|---|---|---|
| Parbus | ??? - 1263/1264 n.e | Parbus był litewskim dyplomatom, który przybył na czele litewskiej ambasady do Rzymu, gdzie reprezentował interesy Mendoga w sprawie ewentualnej chrystianizacji Litwy. Jeszcze wcześniej wymieniony został w 1260 roku naszej ery, jako jeden ze świadków zatwierdzenia umowy litewsko-krzyżackiej, kunigas-namiestnik Neris oraz członek rady królewskiej. Postać ta pozostaje enigmatyczna w litewskiej historiografii. Nie jest wymieniony w traktacie litewskich kunigasów z kniaziem halicko-wolyńskim stąd wniosek, że przypuszczalnie nie należał do konfederacji plemion litewskich. Być może w okresie zjednoczeniowym uznał zwierzchność Mendoga tym samym zatrzymując częściowo władzę, jako namiestnik i pozostawał jego zaufanym, lojalnym wasalem o czym świadczy jego późniejsze znacznie na wielkoksiążęcym dworze. Prawdopodobnie został za to zamordowany przez Treniotę w 1263 lub 1264, który dążył do eliminacji dawnych popleczników króla litewskiego; |
Żmudź[]
| Imię | Lata panowania | Informacje |
|---|---|---|
| Erdywiłł | 1219? - 1250? n.e |
Erdywiłł był kunigasem Żmudzi wschodniej wymienionym w traktacie pokojowym konfederacji plemion litewskich z kniaziem halickim - Danielem, jako jeden z "mniejszych" książąt. Przypuszczalnie pozostawał w dobrych relacjach z Ryngoldem oraz jego synami, a po rozwiązaniu związku plemiennego i powstaniu państwa litewskiego uznał zwierzchność Mendoga. W okresie wojny domowej zarządzał tą częścią Żmudzi, która popierała prawowitego wielkiego księcia. Niewykluczone, że zmarł w trakcie wojennego zamętu - możliwe, że w trakcie najazdu krzyżackiego Andrzeja von Steyer'a na pro-litewską Żmudź w 1250, gdyż w tajemniczych okolicznościach znika z dziejów późniejszych. Po jego śmierci wschodnia Żmudź przyłączyła się do wojny antykrzyżackiej zakończoną zwycięstwem w bitwie pod Durbe. Uważa się, że on albo Wikintas był ojcem Trenioty. |
| Wikintas | 1219? - 1253 n.e |
Wikintas był kunigasem Żmudzi wschodniej wymienionym w traktacie pokojowym konfederacji plemion litewskich z kniaziem halickim - Danielem, jako jeden z mniejszych książąt. Sławę i wpływy pozyskał zwycięstwem nad kawalerami mieczowymi w słynnej bitwie pod Szawlami. Wygrana ta stała się bezpośrednią przyczyną upadku niemieckiego bractwa rycerskiego, które w jakiś czas później zostało rozwiązane, a Żmudź znów była bezpieczna aż do czasów krzyżackich. Wikintas popierał Ryngolda i jego syna Dowsprunka, za którego została wydana jego siostra. Jednak po śmierci Dowsprunka i powstaniu państwa litewskiego musiał niechętnie uznać zwierzchność nowego seniora rodu Ryngoldowiczów - Mendoga. Po wybuchu wojny domowej na Litwie popierał swego siostrzeńca - Towciwiłła, ale zginął w trakcie walk o Twery, a uzurpator został pokonany przez prawowitego wielkiego księcia. Treniota był synem Wikintasa lub Erdywiłła. |
| Algmin | 1253 - 1261? n.e |
Algmin był przywódcą antykrzyżackiego powstania na Żmudzi. Gdy król litewski Mendog przekazał tą krainę krzyżackiemu państwu zakonnemu Żmudzini się zjednoczyli i okrzyknęli Algmina swym nowym władcą. Okazał się on kompetentnym wodzem, który skutecznie uniemożliwiał Niemcom zajęcie ziemi żmudzkiej i łupił ich posiadłości w Prusach i na Inflantach. Po bliżej nieznanej śmierci Algmina jego następcą został powstańców sojusznik - Treniota. |
| Treniota | 1253 - 1263 n.e |
Treniota został kunigasem zachodniej lub wschodniej Żmudzi po śmierci swego ojca - Wikintasa lub Erdywiłła zajął jego stanowisko. Gdy król litewski Mendog zrzekł się praw do Żmudzi na rzecz Krzyżaków - Treniota przyłączył się do rebeliantów Algmina, z którym współpracował. Po śmierci sojusznika przejął kontrolę nad odziałami powstańczymi, których poprowadził do wspaniałego zwycięstwa w bitwie pod Durbe w wyniku, której Krzyżacy nie starali się już aż do czasów Giedymina zająć Żmudź. Uznał się namiestnikiem Żmudzi w imieniu Mendoga w zamian za co ten porzucił chrześcijaństwo i wypowiedział Inflantom wojnę, a Treniocie zlecił prowadzenie całą akcją. Początkowo wojska litewsko-żmudzkie ponosiły zwycięstwa, ale z powodu decyzji królewskich zaczęły przegrywać, co zmusiło Treniotę do przeprowadzenia zamachu stanu w trakcie, którego zgładził króla Mendoga i sam został wielkim księciem. |