Władysław Anders (ur. 11 sierpnia 1892 w Błoniach, zm. 12 maja 1970 w Londynie) − generał Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, podczas II wojny światowej. W latach 1950–1954 pełniący obowiązki Prezydenta RP na uchodźstwie.
Biografia[]
Młodość[]
Władysław Anders urodził się 11 sierpnia 1892 w Błoniach, leżących wówczas w granicach Królestwa Polskiego. Jego rodzina była wyznania protestanckiego, miała korzenie niemieckie i pochodziła z Inflant. Podczas edukacji w Warszawie wstąpił do Armii Rosyjskiej. Jego służba trwała rok, a po jej ukończeniu, powrócił do nauki. Brał jeszcze udział w ćwiczeniach rezerwy. Następnie kontynuował edukacje na Politechnice w Rydze, należał też do tajnych polskich stowarzyszeń patriotycznych.
Podczas I wojny światowej został zmobilizowany i jako dowódca szwadronu dragonów walczył na froncie. Trzykrotnie ranny rozpoczął naukę na Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu. Rewolucja i obalenie Caratu zmusiło go do ucieczki do Rumunii. U boku generała Józefa Dowbor-Muśnickiego brał udział w formowaniu I Korpusu Polskiego, a następnie udał się do kraju. Wstąpił do Wojska Polskiego, a jako Szef Sztabu Armii Wielkopolskiej brał udział w Powstaniu wielkopolskim. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził Pułkiem Wielkopolskim. Ranny podczas bitwy pod Berezyną. W październiku 1921 rozpoczął studia na francuskiej szkole wojskowej, a po powrocie do kraju w 1924 został szefem sztabu Generalnego Inspektora Kawalerii gen. Tadeusza Rozwadowskiego. Podczas przewrotu majowego przez władze został wyznaczony szefem obrony Warszawy. W 1932 brał przewodniczył polskiej ekipie na międzynarodowych zawodach jeździeckich, czterokrotnie stając na podium.
II wojna światowa[]
Brał udział w kampanii wrześniowej, gdzie jako dowódca kawalerii brał udział w bitwie pod Mławą. Nie wykonał powierzonego mu rozkazu, przez co doszło do rozbicia 20 Dywizji Piechoty. Przez opieszałość generałów szybko zmieniano mu przydział, przez co nie wziął udziału w bitwie nad Bzurą. Podczas odwrotu Armii Poznań i Pomorze odmówił gen Tadeuszowi Kutrzebie obrony puszczy Kampinowskiej, tłumacząc to zbyt dużymi stratami jakie mógłby ponieść. Następnie dowodził grupą kawalerii swojego imienia, walcząc pod Mińskiem Mazowieckim i Tomaszowem Lubelskim. Podczas drugiej bitwy o Tomaszów Lubelski osiągnął sukces, zdobywając Krasnobród, ale musiał się wycofać w wyniku przewagi liczebnej wroga. Samowolnie wycofał się do Lwowa, gdzie nakazał rozwiązanie Grupy i przekształcenie jej w mniejsze odziały, które miały się przedostać do Węgier. Podczas ewakuacji Władysław Anders został ranny przez Ukraińców, a następnie wylądował w szpitalu we Lwowie. Wzięty do sowieckiej niewoli, odmówił generałowi Kazimierzowi Sosnkowskiemu utworzenia podziemnej organizacji. Wywieziony z Lwowa do Moskwy, więziony był w więzieniu na Łubiance, a potem w więzieniu śledczym Butyrki. W listopadzie 1940 zaczyna zeznawać, ale jego zeznania były mało znaczące. W późniejszym życiu wiele razy wytykał sobie ten błąd. Namawiany do przystąpienia do Armii Czerwonej odmówił.
Generał Anders, około roku 1944.
Po rozpoczęciu wojny niemiecko-rosyjskiej został uwolniony na mocy układu Sikorski-Majski. Stanął na czele Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i apelował o nawiązanie stosunków dyplomatycznych między polskim rządem emigracyjnym, a ZSRR. Anders próbował przerzucić część swoich oficerów do kraju, by wsparli Polskie Państwo Podziemne, ale Władysław Sikorski wyraził stanowczy sprzeciw. W lecie 1942 PSZ zostały ewakuowane z ZSRR, a następnie dołączyły do aliantów. Żołnierze Andersa walczyli podczas kampanii śródziemnomorskiej: o Monte Cassino i Ankonę. Skonfliktowany z gen. Sikorskim oskarżany o udział w domniemanym zamachu na jego życie. Popierany przez antypiłsudczyków na stanowisko Naczelnego Wodza. Po wzięciu do niewoli Tadeusza Bora Komorowskiego zajął funkcję Naczelnego Wodza.
Czasy powojenne[]
Po wojnie pozostał na emigracji, aktywnie uczestnicząc w życiu polonijnym. Od 1946 pełnił obowiązki Naczelnego Wodza. 26 września 1946 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej pozbawił generała Władysława Andersa obywatelstwa polskiego.
Zmarł 12 maja 1970, dokładnie w 26 rocznicę bitwy o Monte Cassino. Zgodnie ze swoją wolą został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino, we Włoszech.