Walerian Czuma (ur. 24 grudnia 1890 roku w Niepołomicach, zm. 7 kwietnia 1962 roku w Penley) – polski wojskowy, generał brygady WP, komendant Straży Granicznej, dowódca obrony Warszawy w 1939 roku.
Biografia[]
Walerian Czuma urodził się 24 grudnia 1890 roku w Niepołomicach, na terytorium Austro-Węgier. W młodości wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich. Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich, a następnie w Polskim Korpusie Posiłkowym. Brał udział w bitwach pod Rarańczą i Kaniowem. Po zakończeniu wojny organizował werbunek polskich ochotników w Rosji. Dowodził 5. Dywizją Strzelców Polskich, która podczas wojny domowej w Rosji, walczyła z bolszewikami. Dostał się do niewoli, ale 17 stycznia 1922 roku został wymieniony. Jako pułkownik, wstąpił do Wojska Polskiego. 2 maja 1927 roku został dowódcą Obszaru Warownego Wilno, a 18 lutego 1928 roku objął dowództwo nad 5. Dywizją Piechoty. 1 stycznia 1929 roku został awansowany na generała brygady. Następnie został komendantem Straży Granicznej. Był inicjatorem budowy Cmentarza Orląt Lwowskich.
Po rozpoczęciu wojny obronnej, 3 września 1939 roku został dowódcą obrony Warszawy. Swoje rozkazy musiał konsultować z dowódcą Armii Warszawa gen. Juliuszem Rómmlem. Na jego polecenie, podczas bitwy nad Bzurą zaniechał pomocy Armiom Poznań gen. Tadeusza Kutrzeby i Pomorze gen. Władysława Bortnowskiego. Po kapitulacji stolicy dostał się do niemieckiej niewoli i został osadzony w Oflagu VIIA Murnau. W 1945 roku oflag został wyzwolony przez wojska amerykańskie. Po wojnie wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie prowadził gospodarstwo rolne.
Zmarł 7 kwietnia 1962 roku w Penley. Został pochowany w Wrexham. W 2004 roku jego prochy zostały przeniesione na Cmentarz Wojskowy na Powązkach.