Walery Antoni Wróblewski (ur. 27 grudnia 1836 roku w Żołudku, zm. 5 sierpnia 1908 roku w Quarville) – powstaniec styczniowy, członek stronnictwa czerwonych, naczelnik województwa grodzieńskiego i lubelskiego, generał Komuny Paryskiej. Działacz rewolucyjno-demokratyczny i członek Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich i Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników.
Biografia[]
Walery Wróblewski urodził się 27 grudnia 1836 roku w dworze Żołudek w Guberni Grodzieńskiej. Od 1844 roku mieszkał w Wilnie, a następnie uczył się na Wileńskim Instytucie Leśnictwa i Miernictwa w Petersburgu. W 1857 roku został chorążym w Korpusie Leśnym. Był zastępcą kierownika szkoły leśnej w Sokółce. W 1861 roku został kierownikiem szkoły i otrzymał stopień podporucznika. Jako zwolennik stronnictwa czerwonych, współpracował z Konstantym Kalinowskim. Wspólnie wydawali pismo "Mużyckaja Prauda" w języku białoruskim.
Po wybuchu powstnia styczniowego w 1863 roku, dołączył do zrywu. W kwietniu został zastępcą generała Onufrego Duchińskiego, który był naczelnikiem sił zbrojnych województw augustowskiego i grodzieńskiego. 29 kwietnia uczestniczył w przegranej bitwie pod Waliłami. 8 czerwca brał udział w bitwie pod Mereczowszczyzną, a 16 czerwca w bitwie pod Łyskowem. Ścigany przez Rosjan stoczył potyczkę pod Żarkowszczyzną, a następnie przeszedł do Puszczy Białowieskiej. W sierpniu 1863 roku został awansowany do stopnia pułkownika. Objął dowództwo po Duchińskim i został naczelnikiem województwa grodzieńskiego. We wrześniu przybył do Warszawy, gdzie rozmawiał z Romualdem Trauguttem. Pod koniec roku zaczął działać na Podlasiu i Lubelszczyźnie. Współpracując z Karolem Krysińskim walczył pod Kolanem i Osową. Przeszedł Wieprz i 19 stycznia 1864 roku został zaatakowany pod Rutką Korybutową. Został ciężko ranny, ale Rosjanie go nie rozpoznali. Ukryty przez miejscowego chłopa trafił do dworu w Zawieprzycach. Przez rodzinę dzierżawcy został przetransportowany do Galicji i trafił do powstańczego szpitala w Dzikowie. Carskie władze wydały na niego wyrok śmierci i skonfiskowały jego dobra w Sokółce.
Po uleczeniu ran wyjechał do Francji, gdzie pracował jako nauczyciel i zecer. Działał w organizacjach emigracyjnych i był członkiem komitetu reprezentacyjnego Zjednoczenia Emigracji Polskiej. Podczas wojny francusko-pruskiej brał udział w obronie Paryża. Po wybuchu rewolucji opowiedział się po stronie komunardów. W kwietniu 1871 roku został generałem Komuny Paryskiej. W maju brał udział w szturmie na fort Vanves. W nocy z 25 na 26 maja przekroczył Sekwanę. W ostatnich dniach zrywu, walczył na barykadach.
Po upadku komuny wyjechał do Londynu, gdzie został sekretarzem rady generalnej Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników. Po wybuchu wojny rosyjsko-tureckiej w 1877 roku, wyjechał do Genewy. W wyniku jego starań utworzono Legion Polski w Turcji, dowodzony przez majora Józefa Jagmina. Po amnestii powrócił do Francji. W wyniku bójki z ulicznymi złodziejami doznał złamania ręki i żeber, przez co został inwalidą. Próbował popełnić samobójstwo, ale Friedrich Engels zorganizował dla niego pomoc u socjalistów francuskich. Trafił do Paryża, gdzie pracował przy piśmie "L’Intransigeant". W 1895 roku dołączył do Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich.
W 1900 roku schorowany trafił do Ouarville. Zmarł 5 sierpnia 1908 roku. Został pochowany na cmentarzu Père Lachaise, obok towarzyszy walk. W jego pogrzebie brało udział pięć tysięcy ludzi.