Wojna chłopska w Niemczech – zbrojny bunt chłopstwa w I Rzeszy w latach 1524-1525.
Przyczyny[]
Wojna domowa nie była bezpośrednio spowodowana reformacją i wystąpieniem Lutra – z czasem sytuacja chłopów w Cesarstwie się pogarszała, co już wcześniej powodowało rozruchy ludowe. Powstawano głównie z powodu wyzysków feudalnych, etapowo się zwiększających.
Pogorszenie się stanu chłopskiego było spowodowane rozbiciem działek chłopskich i wzrostu ilości tychże terenów mało lub nierolnych. Dodatkowo, lichwiarze często się zadłużali w czasach nieurodzaju.
Przebieg[]
Już od 1490 r. w Niemczech zaczęły powstawać wystąpienia chłopskie, a w latach 1493-1502 trwało powstanie w Alzacji i Wirtembergii, zwane Bundschuh. Był to drewniany chodak, symbol powstańców.
W 1524 r. na nowo wybuchł bunt. Początkowo w rejonach Schafhausen, skierowany był przeciwko ciężarom dworskim i pańszczyźnianie. Żądano zwrotu wspólnych użytków wiejskich czy ograniczeń świadczeń. Na skutek powstania protestantyzmu dołączyły do tego postulaty religijne.
Ruch chłopski bardzo rozprzestrzenił się na południu; sięgając aż od Alzacji po Saksonię, a nawet austriacki Tyrol.
Rozruchy okazały się dla władz niebezpieczne, gdy dochodziło do zajmowania zamków, miast i klasztorów przez wieśniaków. W końcu postanowiono odeprzeć atakujących – wojska książęce pokonały oddziały chłopskie pod Frankenhausen (Turyngia) 15 maja 1525 r.
Po tej bitwie do niewoli wzięto przywódcę powstania Heinricha Pfeiffera i głównego ideologa reformacyjnego Thomasa Muentzera.
Czarna drużyna i Florian Geyer[]
Wir sind des Geyers Schwarzer Haufen
Frankoński szlachcic i dyplomata, Florian Geyer, stał się sławny jako przywódca tzw. Czarnej Drużyny (Schwarze Haufen) – oddziału pospolitego ruszenia składającego się z ok. 600 ludzi. Dziś jest znana jako jeden z słynniejszych jednostek chłopskich w tej wojnie.
Geyer został w dziele marksisty Fryderyka Engelsa "Wojna chłopska w Niemczech[1]" nazwany jednym z pierwszych bojowników o proletariat. Uznał tę wojnę jak walkę klas, z Florianem jako przywódcą uciśnionych rolników.
W 1885 r. bawarski poeta i oficer, Heinrich von Reder, napisał pieśń Wir sind des Geyers Schwarzer Haufen (Jesteśmy Czarną drużyną Geyera). Melodia do tej pieśni została napisana w 1919 r.
W nazistowskich Niemczech w 1942 r. powstała jednostka wojskowa nazwana po Geyerze – 8. Dywizja Kawalerii SS Florian Geyer.
Następstwo[]
Buntowników poddano krwawym represjom. Klęska powstańców odbiła się na wszystkich rolnikach w Niemczech – zaostrzono poddaństwo i odcięto wystąpienie Lutra od porażki i potępiał ruchy chłopskie. Odebrało to nadzieje na wszelką pomoc w fatalnej sytuacji poddanych, a także poparcie idei polepszenia życia chłopskiego ze strony reformatorów.
Bibliografia[]
- Andrzej Wyczański, "Historia Powszechna, wiek XVI", 1983. Str. 142.
- http://ingeb.org/Lieder/wirsindg.html
Przypisy