Wojna w Korei – na czerwono zaznaczone są tereny opanowane przez siły Korei Północnej, Chin i komunistów, na zielono – Korei Południowej, USA i ONZ.
Wojna koreańska (kor. 한국전쟁) – konflikt pomiędzy Koreą Północną, Chin i ZSRR a Koreą Południową i Stanami Zjednoczonymi. Rozpoczęta 25 czerwca 1950 roku przez atak Korei Północnej, Chin i ZSRR na Koreę Południową. Przyczyną wojny koreańskiej było podzielenie Płw. Koreańskiego na dwa państwa (północna część była pod kontrolą ZSRR i posiadała komunistyczny rząd, zaś południowa posiadała demokratyczny rząd oraz prowadziła gospodarkę wolnorynkową) oraz dążenie do połączenia obu państw. Walki zbrojne trwały do 1953 roku i zakończyły się zawieszeniem broni. Do końca lat 80. napaść Korei Północnej na Południową propaganda komunistyczna określała jako amerykańską agresję. Wojna formalnie trwa do dzisiaj.
Wojna ta była pierwszym konfliktem zbrojnym w ramach zimnej wojny. Zazwyczaj cały świat negatywnie się do niej odnosił, obawiając się użycia bomb atomowych.
Przebieg[]
Preludium[]
Korea do końca II wojny światowej była protektoratem Japonii. W 1945 roku północną część kraju zajęli Sowieci, południowa z kolei znalazła się pod kontrolą Aliantów zachodnich. Linia podziału kraju przebiegała wzdłuż 38 równoleżnika. Amerykanie traktowali Koreę jako region peryferyjny, więc komuniści z północy doszli do wniosku, że nie zareagują na atak komunistyczny na Koreę Południową.
Atak z północy[]
M24 Chaffee – takich lekkich czołgów używali początkowo Amerykanie.
Armia północnokoreańska była o wiele liczniejsza i lepiej wyposażona niż armia południowokoreańska. Koreańczykom z południa brakowało zwłaszcza sił pancernych i lotnictwa. Wojska Korei Północnej zdobyły Seul, lecz państwa zachodnie postanowiły interweniować. Rada Bezpieczeństwa ONZ postanowiła wysłać do Korei siły pokojowe, których trzon miały stanowić wojska amerykańskie, ale były tam też oddziały ze Zjednoczonego Królestwa, Kanady, Australii, Filipin, Turcji, Holandii, Francji, Grecji, Nowej Zelandii, Tajlandii, Etiopii, Kolumbii, Belgii, Związku Południowej Afryki i Luksemburga. Była to pierwsza w historii interwencja militarna ONZ. Była ona możliwa dzięki temu, że przedstawiciele ZSRR zbojkotowali obrady Rady Bezpieczeństwa i w ten sposób nie skorzystali z przysługującego im prawa veta.
Jako pierwsze do Korei trafiły oddziały amerykańskie z okupowanej przez Amerykanów Japonii. Miały one jeden problem - brakowało im dobrych czołgów. wynikało to z tego, że japońskie mosty nie wytrzymywały ciężaru większości amerykańskich czołgów, więc w Japonii Amerykanie używali jedynie lekkich czołgów M24 Chafee, które nie miały szans w starciu z T-34/85 używanymi przez Koreę Północną. Amerykańska 24 Dywizja Piechoty została kompletnie rozbita w wyniku krwawej i zaciekłej bitwy pod Deajon. Po tej bitwie Korea Północna opanowała 95% terytorium przeciwnika, a resztki wojski południowokoreańskich i amerykańskich zostały zamknięte w oblężonym mieście Pusan - ostatnim bastionie Korei Południowej poza kontrolą komunistów.
Desant pod Inch'ŏn[]
Generał MacArthur podczas desantu pod Inch'ŏn.
Twarda obrona Deajon i Pusanu dała jednak Amerykanom czas na przygotowanie odsieczy. Ze Stanów Zjednoczonych przybyły liczne i dobrze uzbrojone jednostki, dysponujące wsparciem lotniczym i silnym sprzętem pancernym - czołgami Sherman i Pershing. Zastanawiano się gdzie wysłać te wojska. Najbardziej oczywistym miejscem desantu były okolice Pusan, gdzie wojska broniły się ostatkiem sił i potrzebowały pomocy. Dowództwo miało jednak inny plan. Wysłało wojska do desantu pod Inch'ŏn w okolicach Seulu. Pozwoliło to zaskoczyć przeciwnika, szybko odbić Seul oraz wziąć armię północnokoreańską w kleszcze - z jednej strony była ona atakowana spod Inch'ŏn, z drugiej miała przed sobą obrońców Pusan. Efekty były łatwe do przewidzenia - komuniści zostali rozbici i wycofywali się w nieładzie, ścigani przez wojska alianckie pod dowództwem Douglasa MacArthura. Amerykanie zdobyli Seul, opanowali większość Korei Północnej, ich oddziały doszły aż do granicy chińskiej i państwa zachodnie triumfalnie ogłosiły zwycięstwo i zjednoczenie Korei. Tymczasem jednak, Chińczycy szykowali im niemiłą niespodziankę.
Przebudzenie "chińskiego smoka"[]
MiG-15 – symbol chińsko-radzieckiej pomocy dla Korei Północnej
Komunistyczne władze ZSRR i ChRL nie zamierzały bezczynnie patrzeć na utratę Korei Północnej. Postanowili wysłać na półwysep kilkaset tysięcy chińskich "ochotników" wspieranych przez radzieckich doradców. Sowieci dostarczyli też Chińczykom nowoczesny sprzęt, przede wszystkim doskonałe samoloty odrzutowe MiG-15, które górowały nad wszystkimi samolotami amerykańskimi i stały się później wręcz symbolem wojny koreańskiej. Zaskoczone siły amerykańskie nie były w stanie odeprzeć tej potężnej ofensywy i wycofały się tracąc Phenian i ponownie tracąc Seul. W tej dramatycznej sytuacji Douglas MacArthur zażądał od dowództwa użycia broni jądrowej przeciwko Chinom. Dowództwo odmówiło i usunęło MacArthura ze stanowiska. Oddziały amerykańsko-południowokoreańskie przeszły do kontrofensywy i odzyskały Seul, lecz zostały zatrzymane na linii 38 równoleżnika - pierwotnej granicy Korei Północnej i Południowej.
Walki na 38 równoleżniku[]
Wojna przekształciła się w walki pozycyjne, w których żadna ze stron nie była w stanie zdobyć przewagi ani przełamać frontu. w związku z tym, 27 lipca 1953 roku podpisano zawieszenie broni w Panmundżom. Wojna formalnie trwa nadal, mimo iż oba państwa koreańskie nie prowadzą otwartych walk.
Strój piechura północnokoreańskiego[]
Armia KRLD została zorganizowana i wyposażona na wzór radziecki.Ze względu na kryzys gospodarczy, strój był skrajnie uproszczony i wykonany z miejscowych materiałów. Cała broń ręczna oraz ciężka pochodziła z ZSRR i technologiczne była przestarzała. W skład stroju i wyposażenia wchodziły:
- czapka polówka z emblematem KRLD, na zimę czapka-uszatka,
- bluza drelichowa typu radzieckiego wz. 1935, na zimę kurtka tiełogriejka,
- spodnie drelichowe,
- trzewiki skórzane,
- pantofle płócienne na kauczukowej podeszwie, noszone na lato,
- pistolet maszynowy PPS wz. 1943 produkcji radzieckiej,
- ładownica brezentowa na pasie skórzanym wzoru lokalnego.
Samoloty[]
Podczas wojny koreańskiej wykorzystywano samoloty Ławoczkim Ła-5 oraz Mikojan-Gurewicz MiG-15 (dla KRLD i ZSRR) oraz Hawker Sea Fury FB.Mk 11 i North American F-86 Sabre (dla USA).
Straty[]
Liczba osób, która zginęła lub została ranna:
- ok. 1 mln Koreańczyków,
- ok. 250 tys. Chińczyków,
- ok. 34 tys. Amerykanów.
Relacje w Polsce o Korei[]
Opis wojny koreańskiej był w małym stopniu omawiamy w Polsce. Tutaj przyczyną stała się odbudowa po wojnie kraju oraz budowa w Polsce stalinizmu.
Źródło[]
- Gazety Wojenne, numer 119, rok 1996, Warszawa
- Historia PRL tom 4. lata 1950-1951, dział Świat, Wojna koreańska, str. 18-21, ISBN 978-83-7558-510-0