Wojna zimowa (fin. Talvisota) − konflikt zbrojny między Związkiem Radzieckim a Finlandią, rozgrywający się od 30 listopada 1939 do 12 marca 1940. Nazwa konfliktu pochodzi od pory roku, w której rozgrywały się główne walki.
Próba podporządkowania Finlandii[]
W latach 1939-1941 Związek Radziecki ściśle współpracował z Niemcami, dostarczając zaopatrzenie w znacznej ilości, w tym ropę naftową. Jednocześnie Józef Stalin prowadził własną politykę ekspansji zgodną z postanowieniami paktu Ribbentrop-Mołotow. Po zajęciu Polski i założeniu swoich baz wojskowych w państwach bałtyckich, podjął decyzję o podporządkowaniu Finlandii.
12 października 1939 ZSRR zażądał od Finów przesunięcia obecnej granicy na przesmyku karelskim o 25 kilometrów i oddania tego terytorium wraz ze znajdującymi się tam umocnieniami Moskwie. Ponadto mieli się oni zgodzić na wydzierżawienie ZSRR półwyspu Hanko, gdzie planowano wybudować bazy radzieckiej marynarki. W zamian za tę ustępstwa Związek Radziecki oferował Finlandii dwa razy większy obszar słabo rozwiniętych i niezaludnionych terenów tajgi w Karelii. Finowie odrzucili jednak te żądania, traktując je jako równoznaczne z uzależnieniem swojego kraju. W tej kwestii liczyli na wstawiennictwo i pomoc Ligi Narodów oraz innych państw skandynawskich. Mimo to Stalin nie zrezygnował z swoich planów dotyczących zajęcia tego państwa.
Wojna[]
26 listopada 1939 władze radzieckie wydały fałszywe oświadczenie, że ich terytorium zostało ostrzelane przez wojska fińskie. W ten sposób Sowieci uzyskali pretekst do ataku na Finlandię, który rozpoczęli 30 listopada, bez formalnego wypowiedzenia wojny. Wybuchła wówczas wojna zimowa, nazwana tak od pory roku toczonych działań zbrojnych. Armią fińską dowodził marszałek Carl Gustaf Mannerheim. Józef Stalin planował szybkie zajęcie Finlandii oraz ustanowienie tam komunistycznego rządu, jednak jego wojska zostały powstrzymane na granicy kraju przez umocnienia obronne tzw. linii Mannerheima. Ponadto wielu żołnierzy radzieckich poniosło śmierć z powodu braku wyposażenia niezbędnego do walki nie niesprzyjającej zimie. W przeciwieństwie do nich Finowie doskonale znali i wykorzystali panujące tam warunki klimatyczne, dzięki czemu mogli zadać wrogowi dotkliwe straty. Jednak dysproporcja sił i uporczywe walki Sowietów doprowadziły ostatecznie do przełamania fińskiej obrony.
Traktat pokojowy[]
Cały świat potępił agresję Związku Radzieckiego, a Liga Narodów wykluczyła go ze swoich szeregów, lecz żaden kraj nie udzielił zdecydowanego wsparcia samotnej Finlandii. W tej sytuacji rząd fiński musiał się zgodzić na rokowania pokojowe. Traktat kończący konflikt podpisano 12 marca 1940 w Moskwie. Na jego mocy Finlandia utraciła 10% swojego terytorium, w tym miasto Wyborg oraz graniczne fortyfikacje.