Wolna elekcja – wybór nowego króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów dokonywany przez szlachtę od 1572 roku, kiedy zmarł Zygmunt II August do 1764 roku, kiedy na króla został wybrany Stanisław August Poniatowski. Oficjalnie zniesiona przez Konstytucję 3 Maja w 1791 roku.
Pierwszy król elekcyjny[]
W 1572 roku zmarł Zygmunt II August i najważniejszym celem szlachty było wybranie nowego monarchy. Rok później wybrano księcia Francji - Henryka Walezego. Był on zmuszony, by wydać artykuły henrykowskie. Jednak w roku 1574 na wieść, że w Francji zmarł jego brat Karol IX Walezjusz, Henryk Walezy opuścił Rzeczpospolitą Obojga Narodów i udał się do Francji.
Drugi król elekcyjny[]
Po uciecze Henryka Walezego do Francji szlachta wybrała księcia Siedmiogrodu - Stefana Batorego w roku 1576. Od razu król musiał się zmagać z Rosją, ponieważ car Rosji - Iwan IV Groźny zabrał Polsce Inflanty. Stefan Batory postanowił zebrać armię z chłopów tworzącą piechotę wybraniecką i w 1577 roku odzyskał Inflanty.