Historia Wiki

Zdzisław Aleksander Zajączkowski ps. Cieślak, Grzywa, Zdzisław Lesiński, Orzech (ur. 20 marca 1894 roku w Krakowie, zm. 23 listopada 1974 roku tamże) – polski wojskowy, pułkownik piechoty Wojska Polskiego, członek Armii Krajowej. Podczas kampanii wrześniowej dowódca 3. Pułku Piechoty KOP.

Biografia[]

Zdzisław Zajączkowski urodził się 20 marca 1894 roku w Krakowie, na terenie Austro-Węgier. Należał do Polskich Drużyn Strzeleckich, a po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. W 1915 roku został ranny. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do Armii Austro-Węgier. W maju 1918 roku zdezerterował, powrócił do Warszawy i dołączył do Pogotowai Bojowego PPS i Milicji Ludowej. W styczniu 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Od stycznia do marca 1923 roku dowodził Grupą Izabellin. W styczniu 1930 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy 7. Pułku Piechoty Legionów, a trzy lata później został zastępcą szefa Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych. W styczniu 1936 roku stanął na czele 72. Pułku Piechoty. Następnie trafił do Korpusu Ochrony Pogranicza, a od lutego 1939 roku dowodził Pułkiem KOP Głębokie. Po sierpniowej mobilizacji alarmowej objął dowództwo nad 3. Pułkiem Piechoty KOP, podporządkowanemu Samodzielnej Grupie Operacyjnej Narew gen. Czesława Młota-Fijałkowskiego.

Na jego czele brał udział w kampanii wrześniowej. 17 września jego jednostka transportowana koleją utknęła w rejonie Reszucka i Kostopola. Zebrał rozproszone po okolicy oddziały WP i w dniach 21-22 września stoczył z sowietami krwawą bitwię pod Borowiczami. Uniknął niewoli i dostał się do Lwowa, a następnie Warszawy. Rozpoczął działalność konspiracyjną w Służbie Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej. W styczniu 1940 roku został komendantem Okręgu Warszawa Miasto ZWZ. Jako zwolennik sanacji w 1941 roku, jako inspektor został przeniesiony do Komendy Głównej ZWZ/AK. W planowanej akcji Burza miał objąć dowództwo nad 22. Dywizją Piechoty AK, ale nie objął stanowiska ponieważ sowieci zajęli Przeworsk. W składzie Zgrupowania Kryska brał udział w powstaniu warszawskim. Podczas walk został ranny o ewakuowano go do Stryszowa. Następnie został aresztowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. Do września 1945 roku więziony był w więzieniu mokotowskim. W 1947 roku dołączył do Polskiej Partii Socjalistycznej, ale został z niej usunięty. W latach 1948-1949 ponownie przebywał w areszcie. We wrześniu 1950 roku Urząd Bezpieczeństwa oskarżył go o współpracę z WiN. Został skazany na 6 lat więzienia, a na wolność wyszedł w 1953 roku. W listopadzie 1956 roku został ułaskawiony.

Zmarł 23 listopada 1974 roku w Krakowie. Spoczął na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty.