Zygmunt Erazm Gaspar Józef Sierakowski ps. Dołęga (ur. 19 maja 1827 roku w Lisowie, zm. 27 czerwca 1863 roku w Wilnie) – polski generał, uczestnik powstania styczniowego, naczelnik wojenny województwa kowieńskiego. Organizator Koła Oficerów Polskich w Petersburgu.
Biografia[]
Zygmunt Sierakowski urodził się 19 maja 1827 roku w Lisowie na Wołyniu. W 1843 roku ukończył gimnazjum w Żytomierzu. Studiował matematykę, a później prawo na Uniwersytecie Petersburskim oraz angażował się w konspiracyjną działalność patriotyczną. Pracował z ubogą ludnością Litwy i krewił wśród nich idee patriotyczne.
W maju 1848 roku został złapany przez Rosjan podczas nielegalnego przekraczania granicy rosyjsko-austriackiej i został skierowany do korpusu karnego. Wysłano go do Kazachstanu, a następnie do Orenburga, gdzie pracował przy fortyfikacjach. W 1854 roku uzyskał awans na podoficera. Rok później zmarł car Mikołaj I, a Zygmunt Sierakowski został objęty amnestią. W lutym 1856 roku został awansowany do stopnia chorążego i przeniesiony do rezerwowego batalionu Brzeskiego Pułku Piechoty w Jekaterynosławiu. Następnie złożył podanie do Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu. Podczas studiów utrzymywał kontakty z rosyjskimi działaczami społecznymi takimi jak Nikołaj Czernyszewski i Nikołaj Niekrasow.
W 1857 roku Zygmunt Sierakowski założył tajne koło polskich studentów, które z czasem przekształciło się w Koło Oficerów Polskich. W maju 1860 roku uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Statystycznym w Londynie, a następnie odwiedził Francję, Prusy oraz Austrię. W tym samym roku został odznaczony Orderem św. Włodzimierza i powrócił na Litwę. Kontynuował działalność konspiracyjną i współpracował ze stronnictwem czerwonych z Królestwa Polskiego. Z ich ramienia wysłany do Paryża, spotkał się z Ludwikiem Mierosławskim, Giuseppe Garibaldim i Aleksandrem Hercenem.
W maju 1861 roku powrócił do Petersburga i został odznaczony Orderem św. Anny III klasy. 22 lutego 1862 roku złożył na ręce ministra wojny gen. Dmitrija Milutina projekt reform zakazujących kar cielesnych w carskiej armii. W tym samym roku poślubił Apolonię Dalewską. W lipcu został wysłany do Francji, gdzie potajemnie prowadził rozmowy z Garibaldim i Hercenem.
W 1863 roku, po wybuchu powstania styczniowego został mianowany przez Rząd Narodowy, naczelnikiem wojennym województwa kowieńskiego. Na Żmudzi zorganizował oddział partyzancki liczący 2500 ludzi, a 6 kwietnia stoczył pierwszą potyczkę. Po połączeniu się z siłami ks. Antoniego Mackiewicza i Bolesława Kołyszki pobił Rosjan w bitwie pod Ginietynami. 3 maja wraz z oddziałem wyruszył w kierunku Kurlandii, gdzie spodziewał się odebrać transport broni z Wielkiej Brytanii, zorganizowany przez Teofila Łapińskiego.
Od 7 do 9 maja toczył walki pod Birżami, gdzie jego oddział został rozbity, a ranny Sierakowski dostał się do niewoli. Wbrew międzynarodowego sprzeciwu, z polecenia gubernatora Michaiła Murawjowa, został skazany na karę śmierci. 27 czerwca 1863 roku Zygmunt Sierakowski został powieszony na placu Łukiskim w Wilnie. Jego ciało ukryto.
Szczątki gen. Sierakowskiego zostało odkryte w lipcu 2017 roku. 22 listopada 2019 roku, wraz z innymi powstańcami (m.in. Konstantym Kalinowskim) został pochowany z wojskowymi honorami na cmentarzu na Rossie w Wilnie. W pogrzebie brali udział prezydent Polski Andrzej Duda, prezydent Litwy Gitanas Nausėda i wicepremier Białorusi Ihar Pietryszenko.